KS. PROF. DR HAB. LESZEK MISIARCZYK

Kierownik Katedry Historii Starożytnej

Adres e-mail:
 l.misiarczyk@uksw.edu.pl

USOS

ORCID 0000-0002-9511-6174

→ POLSKA BIBLIOPGRAFIA NAUKOWA

Życiorys:

Nauki humanistyczne (historia); nauki teologiczne (patrologia).

Urodzony 12 lutego 1964. W latach 1984-87 studiował filozofię i teologię w Wyższym Seminarium Duchownym w Płocku, a w latach 1987-90 teologię w Istituto Teologico San Pauolo w Cremisan-Bethlehem (Izrael), gdzie uzyskał magisterium z teologii w 1990 roku. W latach 1991-93 studiował teologię biblijną na Pontificia Universita Gregoriana w Rzymie uzyskując licencjat kościelny z teologii biblijnej, zaś w latach 1993-97 studiował nauki patrystycznej na Istituto Patristico „Augustinianum” w Rzymie broniąc na nim pracę doktorską pt. Elementi midrashici nel Dialogo con Trifone di Giustino Martire i uzyskując stopień doctor in theologia et scientiis patristicis. W 2008 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie dorobku i rozprawy pt. Osiem logismoi w pismach Ewagriusza z Pontu. W 2018 roku Prezydent RP Andrzej Duda nadał mu na tytuł profesora nauk humanistycznych.

Praca zawodowa:

Wyższe Seminarium Duchowne w Płocku – od 1997 roku.

W latach 1997-2010 – wykładowca w Punkcie Konsultacyjnym ATK/UKSW w Płocku.

Od 1998 roku wykłady zlecone w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, od 1999 r. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Od 2000 r. do chwili obecnej wykładowca w Instytucie Historii w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie zatrudniony na stanowisku adiunkta, od 2010 r. zatrudniony na stanowisku profesora UKSW a od 2019 roku na stanowisku profesora zwyczajnego.

Promotor ok. 50 prac licencjackich i magisterskich i 2 prac doktorskich, obecnie (2023 r.) kieruje trzema pracami doktorskimi.

Był recenzentem 8 rozpraw doktorskich, 2 razy członkiem Komisji habilitacyjnej i przygotował 1 opinię dotyczącą Wniosku o nadanie tytułu profesora.

Zainteresowania naukowe:

historia starożytna; historia Kościoła w starożytności; Pisma Ojców Apostolskich; pisma Apologetów greckich II wieku; apologetyka wczesnochrześcijańska; monastycyzm wczesnochrześcijański; pisma Ewagriusza z Pontu; relacje pomiędzy chrześcijaństwem a judaizmem w starożytności; egzorcyzmy w Kościele starożytnym; płockie kodeksy z XII-XIV wieku.

Publikacje:

Druki zwarte

1.1. Elementi midrashici nel Dialogo con Trifone di Giustino Martire Esegesi messianica di alcune profezie veterotestamentarie, (Pars Dissertationis ad Doctoratum), Roma 1997.

1.2 Il midrash nel Dialogo con Trifone di Giustino Martire, Płock 1999, ss. 287.

1.3. Pierwsi apologeci greccy, Kraków 2004, ss. 511 (wstępy, tłumaczenie z j. greckiego i komentarze).

1.4. Osiem logismoi w pismach Ewagriusza z Pontu, Kraków-Tyniec 2007, s. 424.

1.5. Ojcowie Kościoła komentują Biblię, tom II. Ewangelia Marka, Apostolicum Ząbki 2009, ss. 246.

1.6. Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2012, ss. 347 (wstępy, tłumaczenia z j. greckiego i komentarze).

1.7. Osiem duchów zła i sposoby walki z nimi według Ewagriusza z Pontu, Kraków-Tyniec 2015, ss. 398.

1.8. Egzorcyzmy w Kościele starożytnym od I do połowy III wieku, wyd. UKSW, Warszawa 2015, ss. 404.

1.9. Ewangelistarz Płocki z XII wieku. Krytyczne wydanie tekstu łacińskiego z kodeksu „Perykopy Ewangeliczne” Archiwum Diecezji Płockiej, wyd. UKSW, Warszawa 2016, ss. 628.

1.10. Ewangeliarz księżnej Anastazji, Warszawa 2017, ss. 210.

1.11. Pontyfikał Płocki, tom II, odczytanie tekstu łacińskiego, redakcja edycji teksu łacińskiego i tłumaczenia polskiego Jerzego Wojtczaka – Szyszkowskiego, Warszawa – Pelplin 2020, ss. 548.

1.12. Eight logismoi in the Writings of Evagrius Ponticus, Wyd. Brepols, Turnhout 2021, ss. 312.

1.13. Bada Czcigodny, Komentarz do Ewaneglii Łukasza, tł. L. Misiarczyk PSP 81, Warszawa 2022. Stron 419.

1.14. Ewariusz z Pontu, Rozdziały Gnostyczne, tł. L. Misiarczyk, Warszawa 2023, stron 136.

1.15. Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, PSP 82, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2023, ss. 346.

Artykuły opublikowane drukiem

• 2.1.Fragment Ewangelii Marka w Qumran ?”, Collegium Polonorum 12 (1993/94) s. 29-47 (z A. Maliną).
• 2.2. Dialog Justyna a rekonstrukcja niektórych aspektów judaizmu II wieku”, Studia Płockie 26 (1998) s.53-65.
• 2.3. „Tradycja o Mesjaszu ukrytym w antycznych źródłach chrześcijańskich i żydowskich”, Vox Patrum  18 (1998) t. 34-35, s. 311-319.
• 2.4.„Uwielbienie Ojca poprzez uwielbienie Syna w J 12,27-33”, Studia Theologica Varsaviensia  37 (1999) nr 1, s. 21-40.
• 2.5. „Święta Edyta Stein – czyli rozum zdobyty przez Krzyż”, Studia Płockie 27 (1999) s. 73-83.
• 2.6. „Ewangeliczny tekst ustanowienia Eucharystii w 1 Apol. 66 św. Justyna”, Studia Płockie 28 (2000) s.  69-80.
• 2.7. „Midraszyczne korzenie chrystologicznej interpretacji Prz 8, 22 w Dialogu Justyna Męczennika”, Collectanea Theologica  70 (2000) nr 2, s. 93-107.
• 2.8. „Początki chrześcijańskiej nauki o Wcieleniu u apologetów greckich II wieku”, Vox Patrum 20 (2000) z. 38-39, s. 41-70.
• 2.9. Teologia wcielenia w pismach Ojców apostolskich, Vox Patrum 20 (2000) z. 38-39, s. 21-40.
• 2.10. „Bóg Ojciec Justyna Męczennika, Studia Antiquitatis Christianae 15 (2001) s. 29-41.
• 2.11. „Bóg Ojciec Justyna Męczennika, Studia Antiquitatis Christianae 15 (2001) s. 29-41.
• 2.12. “Myśli zmysłowej części duszy i sposoby walki z nimi według Ewagriusza z Pontu”, Studia Płockie 29 (2001) s. 147-165.
• 2.13. “Smutek i gniew w nauce duchowej Ewagriusza z Pontu”, Studia Płockie 30 (2002) s. 83-96.
• 2.14. „Rola świeckich w Kościele w pismach Ojców Apostolskich i Apologetów greckich II wieku”,  Vox Patrum 42-43 (2002) s. 67-88.
• 2.15. „Próżność i pycha: myśli racjonalnej części duszy w duchowej walce według Ewagriusza z Pontu”, Studia Płockie 31 (2003) s. 27-38.
• 2.16. „Apokatástasis zrealizowana, aktualna i przyszła w tradycji biblijnej i patrystycznej”, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 36 (2003) z. 2, s. 459-476.
• 2.17. “Apologetyka wczesnochrześcijańska”, w: Pierwsi apologeci greccy, Kraków 2004, s. 11-91.
• 2.18. „Kwadratus”, w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 95-97.
• 2.19. „Aryston z Pelli”, w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 99-102.
• 2.20. „Milcjades”, w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 103-104.
• 2.21. „Apolinary z Hierapolis”, w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 105-107.
• 2.22. Arystydes z Aten, Wstęp, w: w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 111-133.
• 2.23. Justyn Męczennik, Wstęp, w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 151-206.
• 2.24. Tacjan, Wstęp, w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 296-310.
• 2.25. Teofil z Antiochii, Wstęp, w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 367-384.
• 2.26. Hermiasz, Wstęp, w: Pierwsi apologeci greccy,  Kraków 2004, s. 487-500.
• 2.27. Rola biskupa w pierwotnych wspólnotach chrześcijańskich według Listów Igacego z Antiochii, w: D. Brzeziński – S. Wierzbicki (red.), Eximio Episcopo et amico nostro laus. Księga dedykowana J. E. ks. Bp R. A. Marcinkowskiemu w 20 rocznicę sakry biskupiej i 40 rocznicę święceń prezbiteratu, Płock 2005, s. 281-294.
• 2.28. Prymat Kościoła/Biskupa Rzymu w źródłach chrześcijańskich II wieku, Vox Patrum 24 (2005) t. 46-47, s. 51-78.
• 2.29. Apologetic Harmony as a Source of Liturgy: The Eucharistic Institution Words in Justin Martyr’s 1 Apology 66,3-4, w: F. Young – M. Edwards – P. Parvis (edd.), Studia Patristica, vol. 40, Louven 2006, s. 55-61.
• 2.30. Diagnostyczna wartość snów w procesie duchowego rozeznawania według Ewagriusza z Pontu, Studia Płockie 34 (2006) s. 121-138.

2.31. Myśli namiętne w pismach Diadocha z Fotyki, Studia Płockie  35 (2007) s. 61-71.

• 2.32. Acedia według Ewagriusza z Pontu, w: Acedia – duchowa depresja, wybór tekstów W. Zatorski, Kraków-Tyniec 2008, s. 7-32.
• 2.33. Męczeńska śmierć abpa A. J. Nowowiejskiego w świetle najnowszych badań nad męczeństwem wczesnochrześcijańskim, Studia Płockie 36 (2008) s. 13-21.
• 2.34. Teofil z Antiochii, w: Powszechna Encyklopedia Filozofii, tom IX, Lublin 2008, s. 409-410.
• 2.35. Apokatástasis realizzata, attuale e futura nella tradizione patristica preorigenana, Augustinianum 58 (2008) s. 33-58.
• 2. 36. Judeochrześcijanie w Dialogu z Żydem Tryfonem Justyna Męczennika, Vox Patrum 28 (2008) t. 52, s. 661-676.
• 2.37. Acedia według Ewagriusza z Pontu, w: St. Tokarski (red.), Od depresji do pokoju ducha. Wybrane materiały z konfernecji SPCH „Od depresji do pokoju ducha”. Warszawa-Konstancin 20-22.04.2007, Płock 2009, s. 107-121.
• 2.38. The Decree of Concilium Carthaginense Quartum scilicet Statua Ecclesiae Antiqua Genadii Massiliensis in medival Pontifical of Płock, w: A. Reginek – G. Strzelczyk – A. Żądło (redd.), Omnia Tempus Habent. Miscellanea theologica Vicentio Myszor quadragesimum annum laboris scientifici celebranti ab amicis, sodalibus discipulisque oblata, Katowice 2009, s. 193-204.
• 2.39. Św. Paweł i Corpus Paulinum w itinerarium spirituale św. Augustyna, Studia Płockie 37 (2009) s. 67-79.
• 2.40. Dekret Concilium Nicaenum i Concilium Cartaginese Quartum scilicet Statua Ecclesiae Antiqua Genadii Massiliensis w Pontyfikale Płockim z XII wieku, Studia Płockie 38 (2010) s. 119-129.
• 2.41. Canones Eusebiani w Biblii Płockiej z XII wieku, Vox Patrum 30 (2010) t. 66, s.  421-441.
• 2.42. The Influence of Justin Martyr on Origen’s Argumentation in “Contra Celsum”, w: S. Kaczmarek – H. Pietras, Origeniana Decima, Bibliotheca Ephemeridum Theologicarum Lovaniensium 244, Leuven 2011, s. 251-265.
• 2.43. Kształtowanie się tożsamości Kościoła w opozycji do judaizmu na podstawie Listów św. Ignacego z Antiochii, w H. Seweryniak – M. Skierkowski (red.), Skąd Kościół? Wokół współczesnych pytań o początki chrześcijaństwa, Płock 2011, s. 212-229.
• 2.44. Pseudoklementyny, w: Encyklopedia Katolicka, Tom XVII, Lublin 2011, kol. 561-562.
• 2.45. Słowo Boże jako oręż w walce duchowej według Ewagriusza z Pontu, w: W. Pikor (red.). Moralność objawiona w Biblii, Analecta Biblica Lublinensia VIII, Lublin 2011, s. 227-244.
• 2.46. Apostazja, zabójstwo i cudzołóstwo w praktyce pokutnej Kościoła I i II wieku, Studia Płockie 39 (2011) s. 29-50 (z ks. P. Sprusińskim).
• 2.47. Wstęp, w: Justyn Męczennik, Dialog z Żydem Tryfonem, Warszawa 2012, s. 119-157.
• 2.48. Syryjskie przekłady „Kephalaia Gnostica” Ewagriusza z Pontu, w F. Drączkowski i inni (red.), Ortodoksja, herezja, schizma w Kościele starożytnym, Lublin 2012, s. 157-167. 
• 2. 49. Zbawcza obecność Logosu w innych religiach według Justyna, Ireneusza i Klemensa Aleksandryjskiego, w: I. S. Ledwoń – M. Szram (red.), Wczesne chrześcijaństwo a religie, Lublin 2012, s. 377-405.
• 2.50. Warunki powrotu lapsi do wspólnoty kościelnej według Cypriana z Kartaginy, Studia Płockie 40 (2012) s. 27-48 (z ks. P. Sprusińskim).
• 2.51. Antyczny monastycyzm syryjski, Studia Płockie 40 (2012) s. 83-96.
• 2. 52. Monastycyzm chrześcijański realizacją ideałów antycznej filozofii greckiej, w: W. Gliński (red.), Lux ex Silesia. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. J. Mandziukowi w 70 rocznicę urodzin, Warszawa 2013, s. 473-483.
• 2.53. Teofil z Antiochii, w: Encyklopedia Katolicka, Tom XIX, Lublin 2013, s. 382-383.
• 2. 54. Tacjan, w: Encyklopedia Katolicka, Tom XIX, Lublin 2013, s. 185-186.
• 2.55. The Relationship between nous, pneuma and logistikon in Evagrius Ponticus’ Anthropology, w: M. Vinzent (red.), Studia Patristica, vol. LXVIII, Louven 2013, s. 149-154.
• 2. 56. Od charyzmatu do ordo exorcistarum. Rozwój praktyki egzorcyzmu w pierwotnym chrześcijaństwie, Vox Patrum 33 (2013) t. 59, s. 67-85.
• 2.57. Charyzmat prorocki w pierwszych wiekach Kościoła, Studia Płockie 41 (2013) s. 85-100.
• 2.58. The Missing turning point. Apologetic Roots of the Nicene Creed, Vox Patrum 34 (2014) t. 61, s. 89-101.
• 2.59. Wierność tradycji i ewolucja w judaizmie antycznym: od pluralizmu religijnego do dominacji judaizmu rabinicznego po 90 r. po Chr., w: L. Misiarczyk – K. Kochańczyk-Bonińska (red.), W kręgu religii śródziemnomorskich. Wybrane zagadnienia z historii religii w starożytności, Studia Antiquitatis Christianae 19, Warszawa 2014, s. 99-110.
• 2.60. Opętania i egzorcyzmy – nowe wyzwania dla teologii XXI wieku, Studia Nauk Teologicznych PAN 9 (2014), s. 247-257.
• 2.61. „Serce” w nauce duchowej Ewagriusza z Pontu, Studia Płockie 42 (2014) s. 55-74.
• 2. 62. Symbolika ryby w antycznym chrześcijaństwie –  Mówią Wieki marzec 2014, s. 52-53.

2.63. Kanony Euzebiusza z Cezarei w Ewangeliarzu Anastazji z XII wieku, Saeculum Christianum 22 (2015) s. 49-60.

2.64. Zapiski o cudach z 1148 r. w Biblii Płockiej, Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 104 (2015) s. 189-201.

• 2.65. Conversio philosophica św. Justyna nad brzegiem morza w Dialogu z Żydem Tryfonem 1-8, w: T. Kołosowski (red.), Mare Nostrum. Morze w historii i kulturze krajów śródziemnomorskich, Studia Antiquitatis Christianae 20, Warszawa 2015, s. 123-144.
• 2.66. Płockie zapiski o cudach z 1148 roku zachowane w Biblii Płockiej, Studia Płockie 43 (2015) s. 109-121.

2.67. Czy Ewagriusz z Pontu rzeczywiście został potępiony?, Vox Patrum 36 (2016)  t. 65, s. 441-459.

2. 68. Kobieta jako pokusa dla mnicha według Ewagriusza z Pontu – Vox Patrum 36 (2016) t. 66 s. 71-82.

2.69. Pontyfikał Płocki – ogólna charakterystyka i treść, w: red. D. Majewski, Pontyfikał. Odzyskana perła płockiego średniowiecza, Płock 2016, s. 47-72.

2.70. Teksty Hieronima, Seduliusza Szkota i Bedy Czcigodnego w płockich kodeksach biblijnych z XII wieku, Studia Płockie 44 (2016) s. 23-38.

2. 71. Teksty Hieronima, Seduliusza Szkota i Bedy Czcigodnego w płockich i nadmozańskich kodeksach biblijnych z XII wieku. Próba porównania, Saeculum Christianum 23 (2016) s. 54-72.

2.72. The Beginning of the Cult of Relics in Martyrium Polycarpi 17-18, Studia Byzantina 14 (2016) s. 13-23.

2.73. Umysł widzący swoje światło według Ewagriusza z Pontu, Verbum Vitae 29 (2016) s. 273-297.

• 2.74. Żydzi i judaizm w Dialogu z Żydem Tryfonem Justyna Męczennika, Studia Nauk Teologicznych PAN 11 (2016), s. 65-87.
• 2.75. Czy konieczne jest kierownictwo do rozwoju życia duchowego? Pastores 71 (2016) z. 2. s. 30-37.
• 2.76. „Non errores mentis sed logismoi faciunt haerese”. The Passions as a Source of Heresy according to Evagrius Ponticus, w: Ojcowie Kościoła w polemice z herezjami, Vox Patrum 37 (2017) t. 68, s. 271-281.
• 2.77. Źródła ośmiu głównych wad w „Rozmowach z Ojcami” Jana Kasjana, Studia Płockie 45 (2017) s. 7-19.
• 2. 78. Terapeuci – żydowscy prekursorzy monastycyzmu chrześcijańskiego w De vita contemplativa Filona z Aleksandrii, Vox Patrum 38 (2018) t. 70, s. 9-23.
• 2. 79. Origen as a Source of Evagrian eight passionate thoughts, Seminare 39 (2018) no. 4, s. 191-205.
• 2.80. Status Żydów w Cesarstwie Chrześcijańskim według Ksiegi XVI Kodeksu Teodozjusza – cz. I, Seminare 40 (2019) nr 2, s. 175-189.
• 2.81. Hieronymus noster. Międzynarodowe Sympozjum z okazji 1600-letniej rocznicy śmierci, Ljubljana,

Słowenia, 23-26 października 2019 roku – sprawozdanie, Vox Patrum 72 (2019) s. 331-333.

       2.82. Polemika z Żydami i judaizmem w „Ad quirinium (liber primus) Cypriana z Kartaginy, Vox

Patrum 72 (2019) s. 79-96.

       2. 83. Gdzie leżał starożytny Strydon? Przegląd najważniejszych hipotez jego lokalizacji, Vox Patrum 76

(2020) s. 29-48. (DOI: 10.31743/vp.4502).

       2.84. O co nas pytają starożytni apologeci? Czego nas uczą wczesnochrześcijańscy apologeci?, w: P.

Artemiuk (red.), Nowa apologia. Czego, wobec kogo i jak bronimy, Biblioteka Teologii

Fundamentalnej 15, Płock 2020, s. 27-43.

       2. 85. Status Żydów w Cesarstwie Chrześcijańskim według Księgi XVI Kodeksu Teodozjusza – cz. II: Kary nakładane na Żydów, Seminare 41 (2020), nr. 3, s. 105-124. (DOI: http://doi.org/10.21852/sem.2020.3.08).

2.86. Apomnemoneumata w pismach Justyna Męczennika. Początki kształtowania się chrześcijańskiej pamięci, w: K. Balbuza – M. Musielak – K. Królczyk (red.), Meministine? Pamięć i niepamięć w świecie starożytnym – świat starożytny w pamięci i niepamięci, vol. 2, Poznań 2020, s. 185-201.

2.87. Kształtowanie się nauki Kościoła katolickiego o siedmiu grzechach głównych w epoce patrystycznej: w: A. Derdziuk – W. Kućko (red.), Dyscyplina rozumu i uczciwość serca, Lublin 2020, s. 431-447.

2.88. The Resurrection of Jesus in Jerome’s Commentary on Matthew, in: M. Szram and M. Wysocki (eds), Studia Patristica. Vol. CIII – The Bible in the Patristic Period, Peeters, Leuven 2021, s. 119-128.

2.89. Dar języków w czasach apostolskich: glosolalia, ksenoglosja czy jubilacja?, Biblica et Patristica Thoruniensia 14 (2021) z. 1, s. 41-64. (DOI: http://dx.doi.org/10.12775/BPTh.2021.002).

2.90. Influence of the Septuagint on the Typological Interpretation of Joshua and His Deeds in Justin Martyr’s “Dialogue with Trypho, the Jew”, Verbum Vitae 39 (2021) z. 3, s. 941-958.

2.91. Apomnemoneumata negli scritti di Giustino Martire. Gli inizi della formazione della memoria cristiana, w: Atti dell’incontro di Studiosi dell’Antichita Cristiana, Roma 2023, s. 454-465.

2.92. The Nous Seeing its Own Light According to Evagrius Ponticus, Zeitschrift für Antikes Christentum/Journal of Ancient Christianity 27/2 (2023) s. 257-278.

Opracowania pod redakcją

3.1. L. Misiarczyk – K. Kochańczyk-Bonińska (red.), W kręgu religii śródziemnomorskich. Wybrane zagadnienia z historii religii w starożytności, Studia Antiquitatis Christianae 19, Warszawa 2014, ss. 291.

3.2. L. Misiarczyk – K. Kochańczyk-Bonińska – T. Skibiński (red.), Czynniki warunkujące powstanie, rozwój i upadek antycznych imperiów śródziemnomorza, Studia Antiquitatis Cristianae 21, Warszawa 2016, ss. 158.

Tłumaczenia tekstów patrystycznych (z j. greckiego)

• Arystydes z Aten, „Apologia”, w: Pierwsi apologeci greccy, Kraków 2004, s. 135-150.
  • Justyn Męczennik, „1 i 2 Apologia”, w: Pierwsi apologeci greccy, Kraków 2004, s. 207-293.
  • Tacjan, „Mowa do Greków”, w: Pierwsi apologeci greccy, Kraków 2004, s. 311-366.
  • Teofil z Antiochii, „Do Autolika”, w: Pierwsi apologeci greccy, Kraków 2004, s. 385-486.
  • Hermiasz, „Satyra na filozofów pogańskich”, w: Pierwsi apologeci greccy, Kraków 2004, s. 501-511.
  • Justyn Męczennik, Dialog z Żydem Tryfonem, w: Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2012, s. 159-318.
  • Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, PSP 82, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2023, ss. 346 (wydanie przejrzane i uzupełnione).

Recenzje

• (Rec.), Anette Rudolph, “Denn wir sind jenes Volk…”Die neue Gottesverehrung in Justins Dialog mit dem Juden Tryphon in historisch-theologischer Sicht, Bonn 1999, w: Vox Patrum 20 (2000) z. 38-39, s. 609-613.
  • (Rec.), W. Turek, Grzech przeciw Duchowi Świętemu, Kraków 2000, w: Studia Płockie 29 (2001) s. 303-306.
  • (Rec.), H. Seweryniak, Tajemnica Jezusa. Biblioteka “Więzi”, Warszawa 2001, w: Studia Płockie 29 (2001) s. 297-302.
  • (Rec.), Judith Lieu, Image and reality: the Jews in the world of the Christians in the second Century, Edinburgh 1996, ss. XIV+349, Vox Patrum 42-43 (2002) s. 581-584.
  • (Rec.), D. Rokéah, Justin Martyr and the Jews, Leiden –Boston-Köln 2002, ss. 157, Vox Patrum 42-43 (2002) s. 584-587.
  • (Rec.), T. J. Horner, “Listening to Trypho”. Justin Martyr’s Dialogue reconsidered, Leuven 2001, ss. 222, Vox Patrum 42-43 (2002) s. 588-592.
  • (Rec.), Dariusz Karłowicz, Arcyparadoks śmierci. Męczeństwo jako kategoria filozoficzna – pytanie o dowodową wartość męczeństwa, Warszawa 2007, ss. 367, w: Vox Patrum 27 (2007) t. 50-51, s. 641-648.
  • (Rec.), Dariusz Karłowicz, Sokrates i inni święci. O postawie starożytnych chrześcijan wobec filozofii i rozumu, Warszawa 2005, ss. 182, w: Vox Patrum 27 (2007) t. 50-51, s. 648-658.
  • (Rec.), Fabio Ruggerio, Szaleństwo chrześcijan. Poganie wobec chrześcijaństwa w pierwszych pięciu wiekach, tł. E. Łukaszczyk, Kraków 2007, ss. 250, w: Vox Patrum 27 (2007) t. 50-51, s. 638-641.
  • (Rec.), W. Turek, Kto trwa w miłości, Pierwszy List św. Jana Apostoła w ujęciu wybranych pisarzy łacińskich okresu patrystycznego, WAM, Kraków 2009, ss. 204, w: Studia Płockie 38 (2010) s. 333-335.
  • (Rec.), M. Mejzner, L’escatologia di Metodio di Olimpo, Roma 2011, ss. 381, w: Vox Patrum 31 (2011) t. 56, s. 631-636.
  • (Rec.), M. St. Wróbel, Jezus i Jego wyznawcy w Talmudzie, Wyd. KUL, Lublin 2013, ss.272, w: Biblical Annals 4 (2014) s. 189-191.
  • Rec. Sł. Zalewski, Walka z osobowym złem, Płock 2013, w: Studia Płockie 42 (2014 ) s. 289-294.
  • Rec. A. Cassiday, Reconstructing the Theology of Evagrius Ponticus, wyd. Cambridge University Press, Cambridge 2013, ss. 267 Vox Patrum 36 (2016) t. 66, s. 596-603
  • Rec. J. S. Konstantinovsky, Evagrius Ponticus, The Making of a Gnostic, wyd. Asgate, Farnham  2009, ss. 217 Vox Patrum 36 (2016) t. 66, s. 585-593.
  • Rec. K. Corrigan, Evagrius and Gregory. Mind, Soul and Body in the 4th Century, wyd. Ashgate, Fornham 2009, ss. 245, Vox Patrum 36 (2016) t. 66, s. 581-585.
  • Rec. St. Urbański, Mistyka przeżyciowa kobiet, Mistyka polska, t. 143, Warszawa 2015, ss. 366, w: Studia Płockie 43 (2016) s. 211-215.
  • Rec. G. Tsarikids, Evagrius Ponticus and Cognitive Science. A Look at Moral Evil and the Thoughts, wyd. Pickwick Publication,  Eugene 2010, ss. 124 Vox Patrum 36 (2016) t. 66, s. 593-596.
  • Rec. Sł. Zalewski, Bóg a pełnia człowieka. Rozwój życia mistycznego chrześcijanina w dynamicznym procesie oczyszczeni według św. Jana od krzyża, seria: Mistyka chrześcijańska, t. 142, Płock 2015, ss. 392, w: Studia Płockie 44 (2016) s. 219-222.

Czynne uczestnictwo w konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych:

6. 1. W 1998 r. uczestniczyłem na sympozjum organizowanym przez Instytut Patrystyczny „Augustinianum” w Rzymie nt. La preghiera nel tardo antico. Dalle origini ad Agostino.

6. 2. XIII International Conference on Patristic Studies, Oxford 16-21 August 1999. Wygłosiłem tam referat nt. „Midrashic background of Justin Martyr’s chrystological interpretation of Prov 8,22”.

6.3. XIV International Conference on Patristic Studies, Oxford 16-23 AUGUST 2003. Wygłosiłem referat nt. „Apologetic harmony as a source of liturgy: the institution of eucharistic words in Justin Martyr’s 1 Apology 66,3-4”.

6.4. Uczestnictwo w jednodniowej sesji patrystycznej organizowanej przez HLW UKSW w Warszawie 2000 roku nt. „Bóg Ojciec w tradycji patrystycznej”, gdzie wygłosiłem referat nt. „Bóg Ojciec Justyna Męczennika.

6.5. „Tajemnica wcielenia w nauce Ojców Kościoła”” – sesja organizowana przez Międzywydziałowy Zakład Badań nad Antykiem Chrześcijańskim KUL 27-28 listopada 2000 r., gdzie wygłosiłem referat nt. „Początki chrześcijańskiej nauki o Wcieleniu u apologetów greckich II wieku”.

6.6. Spotkanie sekcji patrystycznej w Kielcach we wrześniu 2002 r. na sesji “Paenitentia secunda w tradycji patrystycznej”.

6.7. Uczestnictwo w jednodniowej sesji patrystycznej organizowanej przez HLW UKSW w Warszwie w 2002 roku nt. „Ezoteryzm a Chrześcijaństwo”.

6.8. „Świeccy w Kościele starożytnym” – sesja organizowana przez Międzywydziałowy Zakład Badań nad Antykiem Chrześcijańskim KUL 25-26 listopada 2002 r. gdzie wygłosiłem referat nt. „Rola świeckich w Kościele w pismach Ojców Apostolskich i Apologetów greckich II wieku”.

6.9. Uczestnictwo w spotkaniu sekcji patrystycznej w Brennej (25-26. 09. 2003) na konferencji nt. „Patrystyczne homilie i komentarze biblijne”.

6.10. Uczestnictwo w jednodniowej sesji patrystycznej organizowanej przez HLW UKSW w Warszawie w 2003 roku nt. „Gatunki literackie w piśmiennictwie wczesnochrześcijańskim. Nowe formy czy kontynuacja tradycji klasycznej?”.

6.11. Uczestnictwo w sesji naukowej sekcji patrystycznej w Poznaniu we wrześniu 2005 roku, gdzie wygłosiłem referat nt. Chrześcijaństwo w Dialogu Justyna.

6.12. XIV International Conference on Patristic Studies, Oxford 6-11 AUGUST 2007. Wygłosiłem referat nt. „Are the Texts of the Greek Apologists of the 2^nd Century really Apologetic?”.

6.13. Uczestnictwo w sesji naukowej Sekcji Patrystycznej w Łodzi w dniach 21-22 września 2007 roku gdzie wygłosiłem referat nt. Syryjskie przekłady Kaphalaia Gnostica Ewagriusza z Pontu.

6.14. Uczestnictwo w sesji naukowej pt. „Sens choroby – sens cierpienia –  sens śmierci w literaturze patrystycznej” organizowanej przez specjalność Historia Literatury Wczesnochrześcijańskiej Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych UKSW w Warszawie dnia 20 listopada 2007 roku gdzie wygłosiłem referat nt. Cierpienie możliwe do wyeliminowania według Ewagriusza z Pontu.

6.15. Uczestnictwo w sesji naukowej Sekcji Patrystycznej w Ołtarzewie w dniach 22-23 września 2008 roku, gdzie wygłosiłem referat nt. „Ewagriusz z Pontu – „heretyk” i mistrz duchowy”.

6.16. Wykład w „Bobolanum” nt. „Duchowość Ojców pustyni” – 11. 12. 2008 r.

6.17. Uczestnictwo w sympozjum pt. „Wokół historyczno-teologicznych pytań o początki chrześcijaństwa” w dniu 4 maja 2009 roku organizowany przez Sekcję Teologii Fundamentalnej WT UKSW w Warszawie. Wygłosiłem referat nt. „Kształtowanie się samoświadomości Kościoła w konfrontacji z judaizmem na podstawie Listów Ignacego z Antiochii”.

6.18. Uczestnictwo w Międzynarodowej Sesji Naukowej Colloquium Origenianum Decimum w Krakowie w dniach 31.08-04.09 2009 roku gdzie wygłosiłem referat pt. „The Influence of Justin Martyr  on Origen’s Argumentation in Contra Celsum”.

      6.19. Uczestnictwo w sesji naukowej Sekcji Patrystycznej w Płocku w dniach 21-23 września 2009 roku.

      6.20. Uczestnictwo w sesji naukowej na KUL pt. „Biblia a moralność” w dniach 21-21 października 2010 roku: referat „Słowo Boże jako oręż w walce duchowej według Ewagriusza z Pontu”.

      6.21. Uczestnictwo w konferencji naukowe organizowanej przez Koło naukowe studentów HLW UKSW w Warszawie pt. „Aborcja w starożytności”.

      6.22. Uczestnictwo w XV International Conference on Patristic Studies, Oxford, 8-12 August 2011. Wygłosiłem tam referat nt. „Should the nous be identified with rational part of soul (logistikon) in the evagrian anthropology?”.

      6.23. Uczestnictwo w spotkaniu Sekcji Patrystycznej w Starym Sączu w dniach 20-21.09.2011r.

      6.24. Uczestnictwo w konferencji „Przestrzeń Klasztoru – przestrzeń kultury”, Warszawa 10-12. 05. 2012 r.. Referat pt. „Życie monastyczne w pierwotnym chrześcijaństwie jako realizacja ideału filozofii antycznej”.

      6.25. Uczestnictwo w spotkaniu Sekcji Patrystycznej w Katowicach w dniach 21-23.09. 2011r. Referat pt. „Praktyka egzorcyzmów w Kościele pierwotnym”.

      6.26. Uczestnictwo w sympozjum WSD w Płocku nt. „Kościół wobec wyzwań Nowej Ewangelizacji” w dniach 15-16. 11. 2012 roku w Płocku. Referat „Charyzmaty w służbie Nowej Ewangelizacji”.

      6.27. Uczestnictwo w spotkaniu Sekcji Patrystycznej w Toruniu, 21-22.09.2013 rok.

      6.28. Referat dla członków Komitetu Nauk Teologicznych PAN (24 kwiecień 2013 roku) nt. „Egzorcyzmy w pierwszych wiekach Kościoła” – Warszawa, PKiN.

      6.29. Uczestnictwo w międzynarodowej konferencji „Między religio licita a religio regalis. Teologia epoki przełomu” w dniach 21-13.10.2013 w Lublinie (KUL). Referat pt. „The Nicene Creed – the missing turning point. Apologetic roots of the Nicene Creed” oraz przewodniczenie sesji popołudniowej w dniu 22.10.2013.

      6.30. Uczestnictwo w dniach 19. 04. 2013 r. w konferencji SPCH nt. „Wolność i zniewolenie w perspektywie psychologii i psychoterapii”. Referat pt. „Zniewolenie duchowe: osobowość mnoga a opętanie” oraz udział w panelu dyskusyjnym.

      6.31. Udział w dniu 23. 11. 2013 r. w konferencji naukowej pt. „Religie śródziemnomorza”. Referat pt. Wierność tradycji i ewolucja w judaizmie antycznym: od pluralizmu religijnego przed 70 r. do dominacji judaizmu rabinicznego po 70 r. oraz prowadzenie sesji”.

      6.32. Uczestnictwo w spotkaniu Sekcji Patrystycznej w Gnieźnie w dniach 21-23. 09. 2014 r. Referat wygłoszony: „Antropologia trychotomiczna Ewagriusza z Pontu”.

      6.33. Uczestnictwo w dniach  21-23. 09. 2014 w międzynarodowym Sympozjum we Lwowie nt. „The knowledge of God: East and West – dogmatic and spiritual aspects”. Referat nt. “The knowledge of God according to Evagrius Ponticus”.

      6.34. Uczestnictwo w ogólnopolskiej konferencji HCŚ “Mare Nostrum. Morze w historii i kulturze krajów śródziemnmorskich” – referat pt. „Brzeg morza jako miejsce filozoficznego nawrócenia Justyna według Dialogu z Żydem Tryfonem”.

      6.35. Uczestnictwo w ogólnopolskiej konferencji Instytut Historii Sztuki “Wędrówki kultu relikwii w I tysiącleciu” – referat pt. „Początki kultu relikwii w Męczeństwie Polikarpa i Apokryficznych Dziejach Tomasza”.

      6.36. Uczestnictwo w ogólnopolskiej konferencji pt. „Pomoc duchowa i psychologiczna osobom duchownym i konsekrowanym”, Warszawa 18. 04.2015. Referat nt. „Relacja między pomocą psychologiczną i duchową w czasach Ewagriusza z Pontu i w dzisiejszej rzeczywistości Kościoła w Polsce”.

      6.37. Referat na spotkaniu Komisja Badań nad Antykiem Chrześcijański KUL w dniu 21.05.2015 roku pt. Czy Ewagriusz z Pontu był rzeczywiście heretykiem?

      6.38. Czynne uczestnictwo w międzynarodowej konferencji biblijnej „Biblia i jej interpretacja w komentarzach”, Ostrów Wielkopolski, 27-28 maja 2015 r. Referat: „Scholia in Proverbia Ewagriusza z Pontu”.

      6. 39. Czynne uczestnictwo w International Conference on Patristic Studies, Oxford, 10-14, August 2015, referat pt. „Moral prerequisites of the knowledge of God according to Evagrius Ponticus”.

      6.40. Czynne uczestnictwo w konferencji naukowej Sekcji Patrystycznej w Częstochowie w dniach 21-23 września 2015 roku. Wygłoszony referat pt. „Kobieta jako pokusa dla mnicha według Ewagriusza z Pontu”.

      6.41. Czynne uczestnictwo w Międzynarodowej Konferencji „Ojcowie Kościoła w polemice z herezjami” 17-19 maja 2016 roku, KUL, Lublin. Wygłoszony referat pt. „Non errores mentis sed logismoi faciunt haereses. The passions as a source of heresy according to Evagrius Ponticus”.

      6.42. Uczestnictwo w konferencji naukowej Sekcji Patrystycznej na Górze św. Anny w dniach 19-21 września 2016 roku.

      6.43. Zorganizowanie w dniu 27. 10. 2016 roku na Wydziale Nauk Historycznych UKSW w Warszawie konferencji pt. „Ewangelistarz Płocki z XII wieku” – referat „Ewangelistarz Płocki z XII wieku – dwa lata badań grantowych”.

      6.44. Zorganizowanie w dniu 28 11. 2016 roku w Płocku (opactwo pobenedyktyńskie) konferencji pt. „Ewangelistarz Płocki z XII wieku” – referat „Ewangelistarz Płocki z XII wieku – dwa lata badań grantowych”.

      6.45. Czynne uczestnictwo w ogólnopolskiej konferencji pt. Siła i bezsilność władzy, zbiorowości i jednostki w świecie grecko-rzymskim i bizantyńskim, Lublin 18-19 maja 2017 roku. Referat Bezsilność i siła w relacjach chrześcijańsko-żydowskich od I do IV wieku.

      6.46. Czynnie uczestnictwo w międzynarodowej konferencji Origeniana Duodecima organizowanej przez The Hebrew University in Jerusalem w dniach 25-29. 06. 2017 pt. Origen’s Legacy in the Holy Land – A Tale of Three Cities: Jerusalem, Caesarea and Bethlehem. Referat wygłoszony pt. Origen as a Source of Evagrian Eight Passionate Thoughts.

      6.47. Czynne uczestnictwo w Spotkaniu Sekcji Patrystycznej w Tyńcu w dniach 19-21. 09. 2017 pt. Teologia i duchowość monastyczna w epoce patrystycznej. Wygłoszony referat: Terapeuci – żydowscy prekursorzy monastycyzmu chrześcijańskiego w „De vita contemplativa” Filona z Aleksandrii.

      6. 48. Czynne uczestnictwo w konferencji organizowanej przez Polskie Towarzystwo Historyczne pt. Meministi? Pamięć i niepamięć w świecie starożytnym. Świat starożytny w pamięci i niepamięci, 20-22. 09. 2017 w Poznaniu. Wygłoszony Referat: „Pamiętniki Apostolskie” w pismach Justyna Męczennika (ok. 100-165). Początki kształtowania się chrześcijańskiej pamięci.

      6. 49. Uczestnictwo w sesji naukowej na Uniwersytecie we Fryburgu (Szwajcaria) w dniu 17 maja 2018 roku. Wygłosiłem tam 2 referaty: Should the nous be identified with rational part of soul (logistikon) in the evagrian anthropology? i Origen as a Source of Evagrian Eight Passionate Thoughts.

6.50. Uczestnictwo w panelu dyskusyjnym podczas konferencji „Nowa Pięćdziesiątnica w Kościele w Polsce” w dniu 6 listopada 2018 roku. Tytuł panelu dyskusyjnego: „Przyszłość Nowej Pięćdziesiątnicy w Diecezji i Parafii”.

6.51. Uczestnictwo w ogólnopolskiej konferencji naukowej pt. „Czy ruchy katolickie mogą stać się sektami?”. Referat “Tendencje sekciarskie w katolickiej Odnowie w Duchu Świętym w Polsce” – Toruń 15.11. 2018r.

6.52. Czynne uczestnictwo w ogólnopolskiej konferencji naukowej pt. „NOWA APOLOGIA W POLSCE CZEGO, WOBEC KOGO I JAK BRONIMY?”, 18-19-20 września 2019 roku we Włocławku. Referat: “O co nas pytają starożytni apologeci”.

6.53. Czynne uczestnictwo w Spotkaniu Sekcji Patrystycznej w Wigrach w dniach 23-25. 09. 2019 pt. 1600 lecie śmierci św. Hieronima: biblisty, dogmatyka, polemist. Wygłoszony referat: Gdzie leżał starożytny Strydon? Wyniki najnowszych badań archeologicznych i topograficznych”.

6.54. Czynne uczestnictwo w International Symposium on the 1600th Anniversary of Jerome’s Death. Hieronymus noster, Ljubljana, Slovenia 24-26 october 2019. Wygłoszony referat Impassibilitas et impeccantia. Jerome’s misunderstanding of apatheia in Evagrius Ponticus.

6.55. Czynne uczestnictwo w Międzynarodowej konferencji naukowej Biblia w epoce patrystycznej – przekłady i duchowa interpretacja w 1600. rocznicę śmierci św. Hieronima KUL, 16-18 października 2019. Wygłoszony referat: Resurrection of Jesus in Jerome’s Commentary on Matthew.

6.56. Czynne uczestnictwo w konferencji naukowej pt. Światła Pontyfikału – święte Płockie średniowiecze, Płock, dnia 22 listopada 2019 roku. Wygłoszony referat: Pontyfikale Plocense I na tle płockiego skarbca świętych ksiąg średniowiecznych.

6.57. Prezentacja książki Pontificale Plocense, tom. II. Textus and in lignuam Polonam translatio, ed. Leszek Misiarczyk, Pelplin 2020 – Instytut Historii UKSW – on-line.

6.58. Czynne uczestnictwo w Spotkaniu Sekcji Patrystycznej w Olsztynie w dniach 20-23. 09. 2021 pt. Mariologia Ojców Kościoła. Wygłoszony referat „Maryja jako piękna owieczka w Homilii Paschalnej Melitona z Sardes”.

6.59. Czynne uczestnictwo w Origeniana Decima Tertia (Munster 15-18 sierpień 2022 r.), wygłoszony referat: Christian Faith as a philosophy according to Origen.

6.60. Czynne uczestnictwo w spotkaniu Sekcji Patrystycznej KEP w Legnicy, 19-21 wrzenia 2022 r., wygłoszony referat Angelologia Greckich apologetów II wieku.

6.61. Czynne uczestnictwo w spotkaniu Sekcji Teologii Fundamentalnej w Warszawie 16.09.2022, wygłoszony referat Obrona bóstwa Jezusa we wczesnych apologiach greckich.

6.62. Czynne uczestnictwo w Międzynarodowej Konferencji Naukowej XLVIIII Incontro di Studiosi dell’Antichità Cristiana pt. La Memoria. Forme e finalità del ricordare nel cristianesimo antico, Institutum Patristicum Augustinianum, Rzym 5-7 maggio 2022, wygłoszony referat Apomnemoneumata negli scritti di Giustino Martire. Gli inizi della formazione della memoria cristiana.

6.63. Czynne uczestnictwo w Międzynarodowej Konferencji Naukowej XLIX Incontro di Studiosi dell’Antichità Cristiana pt. I volti di Dio nel cristianesimo antico (sec. I-IX), Institutum Patristicum Augustinianum, Rzym11-13 maggio 2023, wygłoszony referat I volti di Dio nel Dialogo con Trifone di Giustino Martire.