W sierpniu i wrześniu tego roku kontynuowano prace wykopaliskowe fortecy w Stätteberg w powiecie Neuburg-Schrobenhausen. Projekt realizowany jest przez Institut für Vor- und Frühgeschichtliche Archäologie und Provinzialrömische Archäologie Uniwersytetu Ludwika Maksymiliana w Monachium we współpracy z Instytutem Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Kierownikami projektu są Carola Metzner-Nebelsick i prof. Louis D. Nebelsick. Prace terenowe nadzorował dr Ken Massy, a w badaniach brali udział pracownicy i studenci z Niemiec, Belgii, Grecji, Włoch, Polski i Stanów Zjednoczonych.
To ważne stanowisko jest dotąd mało znaną, potężną twierdzą o łącznej powierzchni 86 ha, z wydzielonym obszarem w najwyższej części – tzw. akropolem. Jest to jedna z najbardziej spektakularnych fortyfikacji europejskiej epoki brązu na północ od Alp.
W tym roku odsłonięto w całości mur „cyklopowy”, zbudowany z dużych bloków wapiennych i datowany na około 1400 r. p.n.e. Jest to najwcześniejszy i największy tego typu obiekt na północ od Alp. Podobne mury chronią pałac w Mykenach. Dwa lica muru, pierwotnie wysokie na około dwa metry i wykonane z masywnych bloków wapiennych, wypełnione były drobnymi kamieniami i ubitą ziemią. Konstrukcję spajały masywne drewniane słupy przymocowane do przedniej i tylnej elewacji, tworząc podstawę drewnianego blankowania. Mur został spalony na początku późnej epoki brązu, po czym warownia najprawdopodobniej została zniszczona w związku z oblężeniem i nie została nigdy ponownie zasiedlona. Miejsce to było również szczególne ze względu na obecność dużego sanktuarium na najwyższym punkcie wzgórza (tzw. miejsca ofiary całopalnej), gdzie składano ofiary ze zwierząt.
Stätteberg: numeryczny model terenu z najważniejszymi stanowiskami archeologicznymi
Nasze badania wykazały (co jest wyjątkową cechą Stätteberg), że duże głazy muru zostały obrobione na miejscu – jest to najstarszy znany kamieniołom w Europie Środkowej. Ponadto, tegoroczne badania dowiodły, że drugi, starszy mur, usytuowany 25 metrów przed fortyfikacją, był skonstruowany podobnie, chociaż o mniejszej grubości. Mur ten nie został zniszczony przez pożar, lecz systematycznie rozbierany. Kamienie starszej fortyfikacji, zbudowanej prawdopodobnie około 1700 roku p.n.e., przypuszczalnie zostały wkomponowane w nowy mur.
Interesujących danych dostarczyły również prace przeprowadzone z drugiej strony murów. Oprócz fragmentów ceramiki odkryto tam kości zwierzęce. Mogą one być interpretowane jako pozostałości po spożywanych posiłkach bądź stanowić świadectwo składania w tym miejscu ofiar. Znaleziono również kości ludzkie – pozostaje do wyjaśnienia, czy stanowią pozostałość depozytów rytualnych, czy należą do ofiar oblężenia.
Prof. Carola Metzner-Nebelsick przed murem “cyklopowym” (fot. Thomas Simeth)
Studenci uczestniczący w badaniach (fot. Thomas Simeth)
17 września 2022
