Archaeologica Hereditas

Seria monografii naukowych Archaeologica Hereditas powstała w roku 2012 z inicjatywy prof. dr. hab. Zbigniewa Kobylińskiego, ówczesnego dyrektora Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Początkowo wydawana była we współpracy z Fundacją Archeologiczną z Zielonej Góry i innymi instytucjami, a od roku 2019 wydawana jest przez Wydawnictwo Naukowe UKSW. Seria prezentuje wyniki badań naukowych prowadzonych przez Instytut Archeologii UKSW, jak również rezultaty konferencji naukowych organizowanych przez Instytut. Problematyka serii dotyczy zagadnień związanych z archeologią, w tym zwłaszcza z metodyką niedestrukcyjnych badań archeologicznych, a także z ochroną zabytków i zarządzaniem dziedzictwem kulturowym.

A series of scientific monographs Archaeologica Hereditas was created in 2012 on the initiative of prof. Zbigniew Kobyliński, the then director of the Institute of Archaeology of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw. Initially, it was published in cooperation with the Archaeological Foundation from Zielona Góra and other institutions, and since 2019 it has been published by the UKSW Scientific Publishing House. The series presents the results of scientific research conducted by the Institute of Archaeology UKSW, as well as the results of scientific conferences organized by the Institute. The issues of the series concern problems related to archaeology, including in particular the methodology of non-destructive archaeological research, as well as the protection and management of cultural heritage.

Redaktor Naczelny – prof. dr hab. Zbigniew Kobyliński

Jest archeologiem i zabytkoznawcą, teoretykiem I praktykiem zarządzania dziedzictwem kulturowym. Jest autorem ponad 300 publikacji naukowych wydanych w Polsce i zagranicą, w tym 6 książek autorskich oraz redaktorem naukowym 16 książek. Pracował w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN (1979-2015), Służbie Ochrony Zabytków jako zastępca Generalnego Konserwatora Zabytków (1995-1999) i Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (od 1999-do chwili obecnej, w tym  w latach 2008-2019 jako Dyrektor Instytutu Archeologii). Został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Złotym Krzyżem Zasługi i Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. Pełnił m.in. funkcje redaktora naukowego periodyku „Archeologia Polona”(1991-2011), członka redakcji międzynarodowego periodyku „European Journal of Archaeology” (2001-2005) i członka Rady Doradczej tego periodyku (od 2015), członka zarządu organizacji międzynarodowej „European Association of Archaeologists” (2005-2008), członka rady międzynarodowego stowarzyszenia Europa Nostra (2011-2014), członka rady międzynarodowego stowarzyszenia Europae Archaeologiae Consilium (1997-1999), prezesa Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich (2007-2014) i zastępcy przewodniczącego Rady Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (2019-2021).

Członkowie Zespołu

• Prof. dr hab. Martin Gojda
• Dr hab. Louis Daniel Nebelsick, prof. UKSW
• Dr hab. Fabian Welc, prof. UKSW
• Dr Magdalena Żurek

Sekretarz

• Mgr Katarzyna Zdeb

Dr Manuel Garcia Heras (Madryt)
Prof. Anthony Harding (Exeter)
Dr Ana Konestra (Zagrzeb)
Prof. Christopher Pare (Moguncja)
Prof. Alessandro Vanzetti (Rzym)
Prof. Pavel Vařeka (Pilzno)

Spis treści:
Andrzej Tomaszewski – Konserwacja zapobiegawcza środowiska

Teoria
Dorota Kielak – Konserwacja zapobiegawcza środowiska – horyzonty badawcze
Zbigniew Kobyliński – Andrzeja Tomaszewskiego koncepcja konserwacji zapobiegawczej środowiska
Bogumiła Rouba – Konserwacja zapobiegawcza jako element strategii ochrony dziedzictwa
Piotr Molski – Konserwacja zapobiegawcza a współczesne tendencje w postępowaniu z zabytkami
Marcin Gawlicki – Konserwacja zapobiegawcza środowiska w obowiązującym systemie ochrony zabytków
Dorota Folga Januszewska – Zapobiegawcza konserwacja czasu, czyli o muzeach
Krystyna Gutowska – Filozoficzne założenia koncepcji konserwacji zapobiegawczej środowiska
Bogusław Szmygin – Zmiana paradygmatu w ochronie dziedzictwa

Praktyka
Jacek Wysocki – Ochrona panoram miast planami zagospodarowania przestrzennego – konserwacja zachowawcza w skali urbanistycznej
Piotr Szpanowski – Wilanowskie założenie krajobrazowe: problemy konserwacji zapobiegawczej
Ewa Święcka – Obiekt zabytkowy w środowisku społecznym. Nowy aspekt konserwacji zapobiegawczej
Marek Skłodowski i Jacques Akerboom – Monumentenwacht – efekty praktycznego wdrożenia zasad konserwacji zapobiegawczej
Olga Bazenova – Restauracja zamku w Nieświeżu na Białorusi
Janusz Budziszewski i Jacek Wysocki – Nowe możliwości detekcji materialnych śladów historii terenów leśnych – lotnicze skanowanie laserowe (LiDAR)archeologicznych w podziemiach Rynku Krakowskiego
Ewa Charowska – Walory ochronne, wystawiennicze oraz estetyka kompozycji architektonicznej kompleksu muzealno-ochronnego ruin łaźni rzymskich miasta Colonia Ulpia Traiana w Parku Archeologicznym w Xanten w Niemczech
Sebastian Wróblewski i Paweł Wróblewski – Góra Grodowa w Tumlinie (stanowisko archeologiczne, rezerwat geologiczny oraz kopalnia odkrywkowa) – konserwacja i zagospodarowanie wieloaspektowego krajobrazu kulturowego
Marcin Górski – Wyspa Giżycka na Mazurach – idea zintegrowanej ochrony środowiska kulturowo-przyrodniczego w teorii i praktyce
Agnieszka Pawlak – Nowa rola konserwatora dzieł sztuki w zmieniającym się muzeum – na przykładzie strategii ochrony zbiorów wypracowywanej w Muzeum Pałacu w Wilanowie
Eryk Bunsch i Robert Sitnik – Zastosowanie technologii precyzyjnego skanu 3D w prewencyjnej konserwacji dzieł sztuki. Najnowsze możliwości rejestracji procesów starzeniowych
Władysław Zalewski – Problemy konserwatorskie największego odkrycia prof. Andrzeja Tomaszewskiego – romańskiej rytowanej posadzki w Kolegiacie Wiślickiej
Małgorzata Pronobis-Gajdzis – Konserwacja zapobiegawcza zabytkowych księgozbiorów na przykładzie kolekcji książek zgromadzonych w klasztorze Mniszek Zakonu Kaznodziejskiego w Św. Annie

Archaeologica Hereditas 02
Grodziska Warmii i Mazur 1. Stan wiedzy i perspektywy badawcze (2013)
Red. Zbigniew Kobyliński

Spis treści
Wprowadzenie
*
Bartłomiej Klęczar i Magdalena Rutyna – Stan badań grodzisk województwa warmińsko-mazurskiego
*
Anna Marciniak-Kajzer – Czego relikty skrywają średniowieczne „grodziska”. Refleksje po badaniach nie tylko w województwie warmińsko-mazurskim
Marcin Engel, Piotr Iwanicki,Grażyna Iwanowska i Cezary Sobczak – Grodziska Jaćwieży w perspektywie badań Działu Archeologii Bałtów Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie
Mariusz Wyczółkowski, Marta Szal, Mirosława Kupryjanowicz i Ewa Smolska – Kompleks osadniczy w Poganowie, pow. kętrzyński, stanowisko IV: wstępne wyniki badań interdyscyplinarnych
Kazimierz Grążawski – Z nowszych badań nad grodziskami pogranicza słowiańsko-pruskiego
Sławomir Wadyl – Badania weryfikacyjno-sondażowe grodzisk wczesnośredniowiecznych w dorzeczu górnej Drwęcy (Domkowo, Lipowiec, Ornowo-Lesiak, Morliny)
Daniel Gazda – Między grodem a zamkiem – wieloczłonowe obiekty warowne prusko-krzyżackie na południe od Zalewu Wiślanego
Daniel Gazda, Joanna Jezierska, Jacek Konik i Piotr Szlązak – Badania Archeologicznej Misji Pomezańsko–Bałtyckiej obiektów warownych w Starym Dzierzgoniu i Bogdanach w latach 2009-2012
Marek Jagodziński – Wyniki badań archeologicznych grodzisk w Myślęcinie, Kwietniewie i Weklicach
Robert Klimek – Zaginione zamki i strażnice poświadczone w źródłach z pierwszej połowy XIV wieku z obszaru Warmii biskupiej oraz propozycje ustalenia ich lokalizacji
*
Zbigniew Kobyliński – Projekt Katalog grodzisk Warmii i Mazur. Część I: Pomezania, Pogezania i Warmia w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki: cele, założenia i pierwszy etap realizacji w 2012 roku
Seweryn Szczepański – „Wykopaliska” w archiwach – archeologia archiwalna na przykładzie wybranych stanowisk Pojezierza Iławskiego
Jerzy Nitychoruk i Fabian Welc – Sytuacja geomorfologiczno-geologiczna wybranych grodzisk w okolicach jeziora Jeziorak
Zbigniew Kobyliński, Dariusz Wachi Magdalena Rutyna – Grodzisko z wczesnej epoki żelaza i wczesnego średniowiecza w Kamionce, st. 9, gm. Iława: wstępne wyniki badań z 2012 roku(z aneksami Anny Gręzak i Elżbiety Jaskulskiej)
Zbigniew Kobyliński, Dariusz Wach, Magdalena Rutyna, Jacek Wysockii Bartłomiej Klęczar – Grodziska z czasów plemiennych (?) w Gulbiu, na wyspie Bukowiec na jeziorze Jeziorak, w Urowie i Dubie w powiecie iławskim: wstępne wyniki badań z 2012 rok
Jacek Wysocki i Bartłomiej Klęczar – Grodziska typu stożkowatego na wyspie Wielka Żuława w Iławie, w Lasecznie Małymi Mozgowie w powiecie iławskim: wstępne wyniki badań z 2012 roku
Tomasz Herbich – Wyniki badań metodą magnetyczną wybranych stanowisk archeologicznych w rejonie Iławy w 2012 roku
Andrzej Pydyn – Wyniki archeologicznych prospekcji podwodnych w wybranych jeziorach Pojezierza Iławskiego
Mateusz Popek, Andrzej Pydyn, Rafał Solecki i Paweł Stencel – Przeprawa mostowa na wyspę Wielka Żuława na jeziorze Jeziorak
Piotr Lasek i Jan Przypkowski – Najstarszy widok Iławy i zamku na Wielkiej Żuławie z 1620 roku w zbiorach Instytutu Sztuki PAN
Magdalena Żurek – Boreczno, stanowisko 4 (AZP 24-54), gm. Zalewo, woj. warmińsko-mazurskie. Analiza stratygraficzna
Krzysztof Misiewicz i Wiesław Małkowski – Badania nieinwazyjne na stanowisku 4 w Borecznie, woj. warmińsko-mazurskie w 2012 roku
Maciej Bojanowski, Urszula Kobylińska i Zbigniew Kobyliński – Wyniki badań petrograficznych ceramiki z grodzisk w Kamionce, Mozgowie i Borecznie w powiecie iławskim
Joanna Kałużna-Czaplińska, Urszula Kobylińska i Zbigniew Kobyliński – Zawartość kwasów tłuszczowych w ceramice z grodzisk w Kamionce, Mozgowie i Borecznie w powiecie iławskim

Archaeologica Hereditas 03
„Konserwacja zapobiegawcza środowiska 2. Krajobraz kulturowy” (2014)
Red. Jacek Wysocki

Spis treści
Wprowadzenie
Ewa Święcka – Andrzej Tomaszewski o krajobrazie kulturowym
Zbigniew Kobyliński – Krajobraz jako pamięć
Ludomir R. Łoźny – Konceptualizacje polisemicznego krajobrazu kulturowego
Krystyna Gutowska – Konserwacja zapobiegawcza środowiska wobec krajobrazów brzydkich i niezrozumiałych – problemy społecznej akceptacji
Lidia Klupsz – Problematyka konserwacji krajobrazu realizowana w Polsce w ramach V Krajowego Programu MKiS pt. „Ochrona i konserwacja zabytkowego krajobrazu kulturowego”
Paweł Wróblewski – Krajobrazowe obiekty archeologiczne między Nidą a Nidzicą
Ewa M. Charowska – Parki i skanseny archeologiczne jako forma ochrony i prezentacji reliktów w kontekście środowiskowym
Maria Ludwika Lewicka – Konserwatorska ochrona warownego krajobrazu typu nizinnego z ruinami zamku lub z zamkiem częściowo zachowanym
Dorota Sikora – Barokowy krajobraz Wilanowa
Katarzyna Pałubska – Rola historycznego krajobrazu fortecznego w rozwoju systemu przyrodniczego Warszawy
Adam Żywiczyński – Zabytki fortyfikacji stałych i techniki kolejowej jako element krajobrazu kulturowego Krainy Wielkich Jezior Mazurskich – powstanie, zmiany, zniszczenia i wtórne zagospodarowanie
Maurycy Stanaszek – Elementy krajobrazu kulturowego nadwiślańskiego Urzecza
Monika Bogdanowska – Lecą żurawie, czyli portale społecznościowe w ochronie i ratowaniu krajobrazu kulturowego
Jacek Wysocki – „Gargamelizacja” przestrzeni zabytkowej jako cecha krajobrazu kulturowego Polski w XXI wieku
Martin Gojda – Ujawniając ukryty wymiar przeszłego krajobrazu: zwiad lotniczy w rejonie wzgórza Říp, Czechy
Weronika Kobylińska-Bunsch – Zapis nieistniejącego – fotografia jako konserwacja krajobrazu kulturowego

Archaeologica Hereditas 04
Grodziska średniowiecznego Mazowsza. Księga poświęcona pamięci Marka Dulinicza (2015)
Red. Magdalena Żurek i Małgorzata Krasna-Korycińska

Spis treści
Marek Dulinicz (10 maja 1957 – 6 czerwca 2010)
Bibliografia prac Marka Dulinicza
Andrzej Buko – Marek Dulinicz jako badacz wczesnośredniowiecznego Mazowsza
Wojciech Szymański – Refleksje na temat początków grodów u Słowian
Felix Biermann – The small Early Medieval lowland ringforts in Northern Masovia and their counterparts in the northern West-Slavic territory
Maria Miśkiewicz – Wielkie grody Podlasia na przykładzie obiektów w Niewiadomej i Krzesku
Jarosław Ościłowski – Badania archeologiczne grodzisk północno-wschodniego Mazowsza
Jacek Wysocki – Grodziska Ziemi Łomżyńskiej: stan badań i problemy konserwatorskie
Zbigniew Kobyliński i Wojciech Szymański – Grodzisko w Haćkach na Podlasiu
Andrzej Gołembnik – Czego (i dlaczego) nie wiemy o przeszłości Płocka
Dorota Stabrowska – Zalążek miasta na wyspie pułtuskiej, Anno Domini 1257
Maciej Trzeciecki – Gród radomski na pograniczu Małopolski i Mazowsza – zarys problematyki badawczej
Przemysław Urbańczyk – Stratygraficzna opowieść o grodzie w Czersku
Ewa Marczak – Truszki-Zalesie – gród północnego Mazowsza. Cel i stan badan
Tomasz Kordala – Cmentarzysko na wzgórzu Krasino
Urszula Iwaszczuk – O czym mówią kości zwierzęce z wczesnośredniowiecznych grodzisk mazowieckich
Mariusz Błoński – Dendrochronologia o początkach grodu w Nasielsku

Archaeologica Hereditas 05
Konserwacja zapobiegawcza środowiska 3. Dziedzictwo niematerialne i pamięć (2015)
Red. Zbigniew Kobyliński i Jacek Wysocki

Spis treści
Zbigniew Kobyliński – Czy można mądrze zarządzać niematerialnym dziedzictwem kulturowym?

Część I. Andrzej Tomaszewski i problematyka dziedzictwa niematerialnego
Ewa Święcka – Pamięć miejsc i miejsca pamięci. O wartościach duchowych i dziedzictwie niematerialnym w pismach Andrzeja Tomaszewskiego
Maria Poksińska – Rysunek architektoniczny – imperatyw, wiedza, pasja
Ewa Łużyniecka – Pamięć o sacrum trwa w architekturze
Maria Brykowska – „Wielodyscyplinarne” badania i zadania konserwatorskie, na przykładzie prac Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem UW i PW w Wiślicy
Władysław Zalewski – Odkrycie posadzki wiślickiej i meandry praktyki konserwatorskiej: rola Andrzeja Tomaszewskiego
Andrzej Rusak – Troska o dziedzictwo edukacja: prawda przeszłości i wskazanie na przyszłość (na przykładzie konserwacji fresków jagiellońskich w katedrze sandomierskiej)
Bibliografia prac Andrzeja TomaszewskiegAndrzej Tomaszewski in memoriam. Publikowane wspomnienia o Profesorze Andrzeju Tomaszewskim

Część II. Dziedzictwo niematerialne – rozważania teoretyczne
Agnieszka Przybyła-Dumin – Jak zachować niematerialne? O problemach wdrażania zapisów Konwencji UNESCO z 2003 roku w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Krystyna Gutowska – Kilka uwag o niematerialnych wartościach i niematerialnym sposobie istnienia dziedzictwa kulturowego
Dorota Folga-Januszewska – Starożytne początki pojęcia muzeum jako formy dziedzictwa niematerialnego
Dorota Kielak – Między pamięcią a ideą. O sposobie transponowania zabytków przeszłości w polskiej literaturze przełomu XIX i XX wieku
Magdalena Rutyna – Cmentarz jako nośnik pamięci indywidualnej i grupowej
Zbigniew Kobyliński – Archeolog jako mówca umarłych

Część III. Dziedzictwo niematerialne: ochrona, prezentacja, kreacja
Jacek Gutowski – Dziedzictwo kulturowe i fantazmaty
Anna Zalewska – Na styku niematerialnego i materialnego. Znaczenie, potencjał i odpowiedzialność archeologii w procesie kształtowania wiedzy oraz wrażliwości i świadomości historycznej Polaków, w odniesieniu do materialnych pozostałości po Wielkiej Wojnie
Weronika Kobylińska-Bunsch – Utrwalić to, co niematerialne: fotografia jako (s)chronienie pamięci w strategiach artystycznych XX wieku
Jarosław Chrapek i Bartłomiej Klęczar – Transatlantycka Telegraficzna Centrala nadawcza w Babicach. Przywracanie pamięci miejsca w świadomości mieszkańców gminy Stare Babice i m. st. Warszawy
Jacek Wysocki – Pamięć utracona i odzyskana: o inicjatywach na rzecz poznawania przedwojennych dziejów Prus
Karolina Przybysz – Umschlagplatz w przestrzeni dzisiejszej warszawy – miejsce pamięci czy pamięć miejsca?
Agnieszka Walendzewicz – Niematerialne wartości dziedzictwa materialnego na przykładzie Centrum Handlowego Suwałki Plaza
Tadeusz Klimczak – Pożegnanie z Hutą – o fenomenie powstania, istnienia, zatracenia i o przywracaniu pamięci w przestrzeni publicznej
Artur Kostarczyk – Pamięć geometrii przestrzeni, czyli o znaczeniu dziedzictwa kultury dla gospodarowania przestrzenią
Karol Piasecki – Rola krajoznawstwa w przekazie regionalnej tradycji kulturowej. Przykład Kozienic i regionu kozienickiego
Wiesława Chodkowska – Tajemnice ciesiołki – pokaz dawnych technik budowlach i inne działania podejmowane w ramach konserwacji zapobiegawczej w Dziale Architektury Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku
Łukasz Mikołaj Sadowski – Europa w Azji. W kilku słowach o zabytkach kolonialnych w Malakka
Marek Zalewski – Supraśl – na progu wspólnego dziedzictwa

Archaeologica Hereditas 06
Teoria i praktyka prezentacji reliktów archeologiczno-architektonicznych (2016)
Aut. Zbigniew Kobyliński, Ewa Mgdalena Charowska
i Łukasz Kowalczyk

Spis treści:
Zbigniew Kobyliński – Problemy konserwacji zapobiegawczej reliktów archeologiczno-architektonicznych
Ewa Magdalena Charowska – Konserwacja i prezentacja reliktów archeologicznych in situ przy zastosowaniu konstrukcji zabezpieczających: założenia teoretyczne i rozwiązania praktyczne
Łukasz Kowalczyk – Formy prezentacji reliktów architektury murowanej w Polsce

Archaeologica Hereditas 07
Grodziska Warmii i Mazur 2. Nowe badania
i interpretacje (2016)
Red. Zbigniew Kobyliński

Spis treści:

Wprowadzenie

Marcin Engel i Cezary Sobczak – Grodziska jaćwieskie w świetle najnowszych badań interdyscyplinarnych
Arkadiusz Koperkiewicz – Wczesnośredniowieczny zespół osadniczy Olsztyn – Las Miejski
Felix Biermann, Christofer Herrmann i Arkadiusz Koperkiewicz – Alt Wartenburg/ Barczewko na Warmii. Początki miasta średniowiecznego i jego fortyfikacje
Robert Klimek – Grodziska w Baranówce, gm. Frombork w świetle mitów, źródeł pisanych i badań archiwalnych
Andrzej Pydyn – Wyniki archeologicznych prospekcji podwodnych w jeziorach Pojezierza Iławskiego w latach 2013 -2014

Zbigniew Kobyliński – Projekt Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Katalog grodzisk Warmii i Mazur. Część I: Pomezania, Pogezania i Warmia: realizacja w latach 2012-2016

Maciej J. Bojanowski, Urszula Czarniecka, Arkadiusz Gąsiński, Petras Jokubauskas, Urszula Kobylińska, Zbigniew Kobyliński i Łukasz Kruszewski – Petrografia ceramiki pradziejowej i średniowiecznej z grodzisk zachodniej części ziem pruskich
Joanna Kałużna-Czaplińska, Paulina Gątarek, Angelina Rosiak, Urszula Kobylińska i Zbigniew Kobyliński – Zawartość kwasów tłuszczowych w ceramice pochodzącej z pradziejowych i średniowiecznych grodzisk z zachodniej części ziem pruskich
Maria Lityńska-Zając i Magdalena Moskal-del Hoyo – Wyniki badań archeobotanicznych grodzisk z zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego
Tomasz Stępnik – Analiza dendrologiczna prób drewna i węgli drzewnych z grodzisk zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego
Zbigniew Kobyliński, Jerzy Nitychoruk, Kamil Rabiega, Magdalena Rutyna, Dariusz Wach, Fabian Welc, Jacek Wysocki, Katarzyna Zeman-Wiśniewska i Magdalena Żurek – Falsyfikacja domniemanych grodzisk w powiecie iławskim i ostródzkim
Jacek Radkowski i Jacek Wysocki – Wstęp do problematyki gródków stożkowatych z terenu średniowiecznego państwa zakonu krzyżackiego, znajdujących się na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego

Archaeologica Hereditas 08
Konserwacja zapobiegawcza środowiska 4. Dziedzictwo kulturowe w lasach (2017)
Red. Jacek Wysocki

Spis treści:
Jacek Wysocki – Wprowadzenie
Karol Piasecki – Homo urbanus versus Homo silvestris – perspektywa antropologiczna
Jacek Wysocki – Las a dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe
Tomasz Olenderek – Przedstawianie toponimów leśnych na mapach
Adam Żywiczyński – Relikty dawnej sieci osadniczej na terenach leśnych Puszczy Piskiej w Nadleśnictwie Pisz. Identyfikacja, możliwości poznawcze i metody eksponowania
Benedykt Roźmiarek –Udział Ośrodka Kultury Leśnej w Gołuchowiew ochronie obiektów kultury materialnej związanychz leśnictwem w Polsce
Konrad Bul – Rozmieszczenie Miejsc Pamięci Narodowej związanych z Powstaniem Styczniowym na terenach będących w zarządzie Lasów Państwowych
Zbigniew Kobyliński i Jacek Wysocki – Grodziska i inne stanowiska o własnej formie krajobrazowej w lesie: problem długoterminowej ochrony archeologicznych obiektów zabytkowych
Krzysztof Spychała – Archeologiczne dziedzictwo kulturowe w lasach Opolszczyzny. Współpraca urzędu konserwatorskiego w Opolu z leśnikami
Grzegorz Kiarszys – Krajobrazy archeologiczne terenów leśnych. Prefiguracje a percepcja. Interpretacja wybranych przykładów stanowisk archeologicznych w świetle źródeł kartograficznych i teledetekcyjnych
Piotr Wężyk, Marta Szostak i Piotr Tompalski – Naziemne skanowanie laserowe Dębu Bartek w Zagnańsku
Cezary Sobczak – Kilka uwag na temat lotniczego skanowania laserowego terenów leśnych północno-wschodniej Polski i jego terenowej weryfikacji
Aleksander Andrzejewski – Rezerwaty przyrodniczo–archeologiczne w Odrach i Leśnie – doświadczenia wieloletniej współpracy archeologów z leśnikami
Danuta Król, Janusz Mikos i Izabela Kashyna-Pleskot – Park Kulturowy „Osada Łowców Fok” w Rzucewie, gmina Puck, jako przykład współpracy archeologów z leśnikami
Jakub Wrzosek – Archeolodzy i saperzy. Podsumowanie wyników monitoringu archeologicznego prac saperskich prowadzonych w ramach projektu „Rekultywacja na cele przyrodnicze terenów zdegradowanych, popoligonowych i powojskowych zarządzanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe”
Mirosław Masojć, Leszek Żygadło, Lidia Kamyszek, Krzysztof Gowin i Marina Wybór-Maćkowiak – Sposoby pozyskiwania informacji o zasobach kulturowych w lasach – na przykładzie badań na S 14 (zachodnia obwodnica Łodzi) oraz S 8 (nad Grabią w pow. łaskim)
Tymoteusz Wróblewski – Różnorodność dziedzictwa kieleckiej Karczówki
Joanna Wawrzeniuk, Janusz Budziszewski, Michał Jakubczak, Magdalena Rutyna, Roman Szlązak, Michał Szubski i Przemysław Urbańczyk – Dziedzictwo kulturowe Puszczy Białowieskiej – wstępne rozpoznanie
Joanna Wawrzeniuk – Kurhany Puszczy Ladzkiej w perspektywie dotychczasowych badań archeologicznych
Alina Jaszewska – Zabytki archeologiczne w lasach województwa lubuskiego

ARCHAEOLOGICA HEREDITAS 10
„Preventive conservation of the human environment 6. Architecture as an element of the landscape” (2018)
Red. Weronika Kobylińska-Bunsch, Zbigniew Kobyliński, Louis Daniel Nebelsick

Spis treści (Contents):
Weronika Kobylińska-Bunsch, Zbigniew Kobyliński and Louis Daniel Nebelsick – Preface
Andrzej Tomaszewski – Environmental preventive conservation
Zbigniew Kobyliński and Weronika Kobylińska-Bunsch – The idea of preventive conservation of human environment
Lazare Eloundou Assomo – Preventive conservation of the human environment: architecture as an element of the landscape
Stefano De Caro – The role of the architecture in the creation, enhancement and preservation of cultural landscapes
Paolo Del Bianco – World Heritage SITES for DIALOGUE: heritage for intercultural dialogue, through travel, “Life Beyond Tourism”
Barsha Amarendra, Bishnu Tamuli and Amarendra Kumar Das – Role of cultural sustainability of a tribe in developing a timeless cultural landscape: a case study of the Apatani tribe
Cynthia M. Ammerman – The corporate and cultural: honoring the monumental in Kansas City, Missouri
Marek Barański – Damaged landscape of Ancient Palmyra and its recovery
Ewa M. Charowska – The art of (architectural) reconstruction at archaeological sites in situ within the context of cultural landscapes
Urszula Forczek-Brataniec, Ana Luengo and Tony Williams – Lessons from landscape, landscape archetypes
Joanna Gruszczyńska – The city for people – the image of post-industrial sites in modern city
Eva Gutscoven, Ana Pereira Roders and Koen Van Balen – Sustainability by management: a comparative policy study of the World Heritage cities of Amsterdam, Edinburgh and Querétaro
Tetiana Kazantseva – Polychromy in architecture as a manifestation of the link between man and environment
Weronika Kobylińska-Bunsch – Capturing architecture – the poetic vision of cultural heritage in the inter-war Polish pictorial photography
Zbigniew Kobyliński – Landscape with ruins: preservation and presentation of archaeological relics of architecture
Diederik de Koning – Educating architects: the problem with agricultural buildings
Heiner Krellig – Historic gardens and climate change. Conclusions and perspectives
Karen Lens and Nikolaas Vande Keere – The monastic landscape – carrier of memory and potential catalyst in conservation and adaptive reuse processes of material and immaterial heritage
Mingqian Liu – The missing landscape of Yuanmingyuan: preservation and revitalisation of a Chinese imperial garden
Estefanía López Salas – Seeking the traces of a former monastic landscape in the vicinity of Samos Abbey (Galicia, Spain)
Fernando Magalhães – Landscape and national identity in Portugal
Romano Martini and Cristiano Luchetti – The city that penetrates the sky
Christine McCarthy – Siting penal heritage: a history of Wellington’s prison landscape
Louis Daniel Nebelsick – Phantom heritage: Thingstätten and “sacred” landscapes of the Third Reich
Ewa Paszkiewicz – 21st Century Garden with exhibition pavilion in Royal Łazienki Museum in Warsaw
Kamil Rabiega – The meanings of ruins for the history of the cultural landscape on the example of the remains of the castle complex at Wyszyna
Petro Rychkov and Nataliya Lushnikova – Dissolving materiality: ruins and plant relicts in the landscape parks by Denis McClair at Volhynia
Işılay Tiarnagh Sheridan – Memory of the landscape: revelation through architecture and built environment at the Çamalti Saltern
Juan Alejandro Saldarriaga Sierra – Pre-Hispanic walkscapes in Medellín, Colombia
Carinna Soares de Sousa and Almir Francisco Reis – The invisible and endangered landscape: the case of the margins of the Cascavel Stream in Goiânia, Brazil
Aleksandra Stępniewska – Diamond mines shaping the South African landscapes
Ingrida Veliutė – (Un)wanted heritage in the cityscape – arguments for destruction or reuse. The case of the city of Kaunas
Anna Wiśnicka – The Nordic Pavilion projects at the 2016 Venice Biennale. Scandinavian approach to architectural landscape
Dominik Ziarkowski – Architecture in the cultural landscape of the Prądnik Valley

Archaeologica Hereditas 11
Lotnicze skanowanie laserowe jako narzędzie archeologii (2018)
Red. Martin Gojda i Zbigniew Kobyliński

Spis treści:
Martin Gojda i Zbigniew Kobyliński – Lotnicze skanowanie laserowe jako narzędzie badawcze archeologii

METODA
Rachel Opitz – Lotniczy skaning laserowy w archeologii. Doskonalenie metod i rozszerzanie zastosowań
Lukáš Holata i Jindřich Plzák – Podstawowe prace z danymi pochodzącymi z lotniczego skanowania laserowego (opracowanie i ocena), możliwości ich testowania i ograniczenia w dokumentowaniu antropogenicznych form rzeźby terenu
David C. Cowley i Rachel Opitz – Topografia archeologiczna: dane 3D, obserwacja, wizualizacja i interpretacja
Žiga Kokalj, Klemen Zakšek i Krištof Oštir – Wizualizacje modeli reliefu o wysokiej rozdzielczości
David Novák – Wykorzystanie ALS do zautomatyzowanej analizy krajobrazu
Martin Gojda – Wartość komplementarności. Integracja danych z badań lotniczych i ALS w Czechach

ZASTOSOWANIA
Murielle Georges-Leroy, Jérôme Bock, Étienne Dambrine, Jean-Luc Dupouey, David Étienne – LiDAR pomaga rozszyfrować historię użytkowania gruntów w Lotaryngii we Francji
Piotr Wroniecki, Marcin Jaworski i Mikołaj Kostyrko – Człowiek w krajobrazie. Antropogeniczne formy terenowe z obszarów Polski w świetle lotniczego skanowania laserowego
Maria Legut-Pintal – Lotnicze skanowanie laserowe (ALS) w badaniach nad średniowiecznym krajobrazem kulturowym na Dolnym Śląsku
Ladislav Čapek – Lotniczy skaning laserowy i opuszczone średniowieczne wsie południowych Czech
Szymon Domagała – Wysiedlone wioski łemkowskie w Beskidzie Niskim w świetle lotniczego skanowania laserowego i obserwacji terenowych
Dominik Ciastkowski – Dokładność dawnych planów sytuacyjno-wysokościowych grodzisk w świetle danych ALS
Zbigniew Kobyliński – Rola lotniczego skanowania laserowego w odkrywaniu starożytnych i wczesnohistorycznych grodzisk na terenach leśnych: przykład historycznych krain Pomezanii i Pogezanii
Łukasz Banaszek, Romualda Bartkowiak, Marta Błażejewska i Anna Skrzeczyńska – Lotnicze skanowanie laserowe: wyzwanie konserwatorskie
Pavla Popelářová – Mapowanie i dokumentacja procesów destrukcyjnych na terenie czeskich grodzisk za pomocą lotniczego skanowania laserowego
Janusz Budziszewski, Michał Szubski i Michał Jakubczak – O identyfikacji punktów pradziejowej eksploatacji krzemieni ze złóż wtórnych przy pomocy lotniczego skanowania laserowego
Rafał Solecki – Wykorzystanie lotniczego skanowania laserowego (ALS) w prospekcji dawnych pól uprawnych na przykładzie reliktów z Miłomłyna w powiecie ostródzkim
Mateusz Dobiegała i Michał Jakubczak – Pozostałości pól typu Celtic fields z miejscowości Michałów-Reginów, pow. legionowski, w świetle obrazowań lotniczego skanowania laserowego
Jan John, Ondřej Chvojka i Jiří Beneš – Kurhany z lasu Hemera (południowe Czechy): uwagi na temat prospekcji, badań i chronologii
Jan Martínek – Staré Hradisko na Szlaku Bursztynowym w świetle danych ALS
Petr Menšík i Jindřich Plzák – Grodzisko „Kněží hora” koło Katovic (region południowych Czech) w świetle lotniczego skaningu laserowego
Grzegorz Podruczny, Mikołaj Kostyrko i Piotr Wroniecki – Twierdza. Zanikający krajobraz ujścia Nysy Łużyckiej do Odry w perspektywie badań historycznych oraz archeologii nieinwazyjnej

ARCHAEOLOGICA HEREDITAS 12
Roman horsemen against Germanic tribes.
The Rhineland frontier cavalry fighting styles
31 BC – AD 256 (2018)
Aut. Radosław Andrzej Gawroński

Introduction: tracing the changes
Background: horse domestication and cavalry traditions of the ancient Middle East, Scythia, Greece and Macedon
From citizen to auxiliary cavalry: the evolution of the Roman horse
Sources of advantage: horses and horse tack
Innovation and conservatism: Roman cavalry arms and armour(to the end of Antonine dynasty)
A. Italian style
B. Celto-Thracian style
C. Lower Rhine “Germanic” style
D. Common features
The impact of the eastern fighting styles
Cavalry training and battle tactics
The opposition: Germanic warriors against Roman horse(to the end of the Marcomannic wars)
The shield wall revolution of the third century AD and its impact on cavalry equipment and fighting techniques
Epilogue: consequences of the change
References
Sources of illustrations
Colour plates
Appendix: colour reconstructions commentary
List of tables

ARCHAEOLOGICA HEREDITAS 13
„Sacred space: contributions to the archaeology of belief” (2018)
Red. Louis Daniel Nebelsick, Joanna Wawrzeniuk i
Katarzyna Zeman-Wiśniewska

Spis treści:
Louis Daniel Nebelsick, Joanna Wawrzeniuk i Katarzyna Zeman-Wiśniewska – Preface
Marta Kaczmarek – Settlements of the Brześć Kujawski Group of the Lengyel Culture – places of sacrum or profanum?
Christine Winkelmann – Places of ritual activity in pre-Bronze Age Cyprus
Katarzyna Zeman-Wiśniewska – The space above. Sacred sky in Prehistoric Cyprus
Louis Daniel Nebelsick i Grzegorz Łyszkowicz – Copper artefact deposits in waters and wetlands during the later 5th and 4th millennium BC in the territory of Poland
Laerke Recht – „Asses were buried with him”. Equids as markers of sacred space in the third and second millennia BC in the Eastern Mediterranean
Nicola Scheyhing – Fossilising the Holy. Aniconic standing stones of the Near East
Antonia Flontas – Jewelry depositions from the end of the 2nd millennium BC from the Romanian Carpathian Basin
lmke Westhausen – Early Iron Age hoards between Brittany and the Carpathian basin – a preliminary review
Krzysztof Narloch – The largest European area of the sacred
Zbigniew Kobyliński – Sacred space of the Iron Age enclosed sites in the north-eastern Poland
Roman Szlązak – Towards a sacred topography of Early Byzantine Thessaloniki
Edvard Zajkovski – The Central European Watershed as a part of the space of the pagan sacred
Adriana Ciesielska – Selected concepts of power and sacral space
Zbigniew Kobyliński i Kamil Rabiega – The symbolic role of boats and ships in pagan and Christian Medieval Northern Europe
Bożena Józefów-Czerwińska – Sacred environment and sacred communication process according to ethnographic field research in the Nadbuże Region

ARCHAEOLOGICA HEREDITAS 14
„Znaleziska archeologiczne: problemy konserwacji, inwentaryzacji i przechowywania” (2018)
Red. Katarzyna Zdeb

Spis treści:

Katarzyna Zdeb i Zbigniew Kobyliński – Masowe znaleziska archeologiczne: problemy inwentaryzacji, konserwacji zapobiegawczej i długoterminowego przechowywania – wprowadzenie
POCZĄTKI PUBLICZNYCH KOLEKCJI ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH
Zbigniew Kobyliński – Przechowywanie znalezisk archeologicznych: kolekcje prywatne a zbiory publiczne w kręgu cywilizacji europejskiej
Wojciech Borkowski – Najstarsze kolekcje w zbiorach Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie
AKTUALNE PROBLEMY PRZECHOWYWANIA ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH – DIAGNOZA
Agnieszka Olech – Przechowywanie zabytków archeologicznych w województwie mazowieckim – wyniki badania ankietowego
Jacek Wysocki – Problem przechowywania i zarządzania zasobami zabytkowymi z Archeologicznego Zdjęcia Polski
Wawrzyniec Orliński – Polityka Muzeum Historycznego w Legionowie w zakresie przyjmowania zabytków archeologicznych – próba diagnozy problemów związanych z przechowywaniem zabytków archeologicznych z punktu widzenia muzealnika
Zbigniew Polak – Problemy przechowywania znalezisk archeologicznych z perspektywy Muzeum Warszawy
Andrzej Jankowski, Wawrzyniec Orliński i Katarzyna Zdeb – Problematyka znalezisk metalowych na przykładzie materiałów pochodzących z badań archeologicznych przy ul. Wolskiej w Warszawie
DOBRE PRAKTYKI W PRZECHOWYWANIU ZABYTKÓW ARCHEOLOGICZNYCH
Regina Smolnik – Saksońskie Archiwum Archeologiczne – postępowanie ze znaleziskami archeologicznymi
Michał Bugaj – Magazyny archeologiczne w Polsce – kwestia przechowywania zabytków archeologicznych, czyli rzecz o stajniach Augiasza i kilka przykładów dobrych praktyk
Leszek Lenarczyk – Historia powstania oraz funkcjonowania Ośrodka Studyjno-Magazynowego Zabytków Archeologicznych
PROBLEMY KONSERWACJI ZAPOBIEGAWCZEJ ZBIORÓW ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH
Katarzyna Zdeb – Problematyka pozyskiwania i przechowywania znalezisk archeologicznych w świetle badań archeometrycznych naczyń ceramicznych
Katarzyna Bernaciak – Morbum evitare quam curare facilius est – materiały do pakowania zabytków archeologicznych: kryteria wyboru, testowanie, zastosowanie w praktyce
Natalia Bartczak – Ratowanie zabytków archeologicznych pochodzących z dawnych badań konserwatorskich na przykładzie projektu realizowanego przez Ośrodek Studyjno-Magazynowy Zabytków Archeologicznych, oddział Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Głogowie
PROPOZYCJE ROZWIĄZANIA PROBLEMU PRZECHOWYWANIA ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH
Agnieszka Jaskanis – Wybrane problemy gromadzenia i przechowywania ruchomych zabytków archeologicznych w muzeach
Artur Mazurek – Przechowywanie zabytków archeologicznych w świetle obowiązującego w Polsce prawa – propozycje rozwiązań
Alina Jaszewska – Gdzie i w jaki sposób magazynować/archiwizować zabytki archeologiczne – próba systemowego podejścia do problemu
CYFRYZACJA DOKUMENTACJI ZNALEZISK ARCHEOLOGICZNYCH – ROZWIĄZANIE PROBLEMÓW CZY POJAWIENIE SIĘ NOWYCH?
Eryk Bunsch – Problematyka tworzenia wizualnej i pomiarowej dokumentacji ruchomych zabytków archeologicznych
Weronika Kobylińska-Bunsch – O problemie percepcji cyfrowych wersji zabytków
SZCZEGÓLNE PROBLEMY PRZECHOWYWANIA I PREZENTOWANIA SZCZĄTKÓW LUDZKICH
Zbigniew Kobyliński – Źródła archeologiczne czy święte kości przodków: kulturowe uwarunkowania traktowania szczątków ludzkich z wykopalisk
Łukasz Maurycy Stanaszek – Kości ludzkie – rodzące problemy znalezisko archeologów z perspektywy antropologa
Magdalena Żurek – Przypadkowe znaleziska szczątków ludzkich podczas prac archeologicznych
Emilia Jastrzębska – Zwłoki czy zabytki – ustawodawstwo vs. intuicja w kwestii archeologicznych szczątków ludzkich (z perspektywy muzealnika)

ARCHAEOLOGICA HEREDITAS 15
„Konserwacja zapobiegawcza środowiska 7 – Dziedzictwo techniki” (2018)
Red. Katarzyna Zdeb, Kamil Rabiega

Spis treści:

Wprowadzenie

DZIEDZICTWO KOLEJNICTWA
Rafał Trzaska i Piotr Gerber – Program prac konserwatorskich elementem ochrony dziedzictwo kulturowego
Piotr Kałużyński – Pozostałości linii kolejowych — zabytki czy nieużytki?
Kinga Kimic – Rewitalizacja infrastruktury terenów pokolejowych w kierunku tworzenia ogólnodostępnych terenów wypoczynkowych na przykładzie Berlina
Krystyna Gutowska – Poetyckie i metafizyczne aspekty rewitalizacji pokolejowega wiaduktu nowojorskiej High Line
Ryszard Rybarczyk – Przedwojenna elektryfikacja warszawskich linii podmiejskich (na podstawie dokumentów z Archiwum Biura Elektryfikacji Węzła Kolejowego Warszawskiego)
Magdalena Żurek i Ryszard Rybarczyk – Modernizacja czy dewastacja? Remonty zabytkowej infrastruktury kolejowego węzła warszawskiego
Paweł Mierosławski – Problematyka ochrony zabytków łączności kolejowej
DZIEDZICTWO DAWNEGO GÓRNICTWA
Marcella de Bari i Piotr Szkiłądź – Kamieniołom w Grotta Oscura – historia, zachowanie, ekspozycja
Paweł Wróblewski – Podziemna architektura pogórnicza w rejonie Chęcin – problemy zagospodarowania i udostępnienia na przykładzie sztolni „Antoni” na Miedziance
Kinga Kimic – Ferropolis – dawne maszyny przemysłowe w procesie rewitalizacji górniczego obszaru wydobywczego Golpa-Nard w Niemczech
DZIEDZICTWO HYDROTECHNIKI
Roman Szlązak – Dwanaście wieków ateńskiego dziedzictwa hydrotechniki od okresu archaicznego po wczesnobizantyński
Rafał Solecki, Maciej Berkowski, Ryszard Cędrowski i Hanna Pilcicka-Ciura – Historyczne warszawskie przeprawy przez Wisłę w świetle archeologicznych badań powierzchniowych brzegów rzeki w 2015 roku
Paweł Wróblewski i Sebastian Wróblewski – Krajobraz (prawie) nieobecny -z problematyki zachowania i konserwacji młynów wodnych w regionie świętokrzyskim
Aleksandra Maron – Poznańskie wodociągi w świetle badań archeologicznych
Konrad Szostek i Katarzyna Zdeb – Holowniki parowe z Jeziora Zegrzyńskiego – postępująca degradacja i perspektywy na przyszłość
DZIEDZICTWO RZEMIOSŁA I PRZEMYSŁU
Kamil Rabiega – Relikty rzemiosła tkackiego w Turku i we Władysławowie -zachowanie dziedzictwa etnograficznego regionu
Piotr Piekarz – Dawne warszawskie i podwarszawskie cegielnie: stan zachowania, zagrożenia i problemy adaptacyjne
Dominika Oleś – Budynek cechowni dawnej huty cynku „Uthemann” w Katowicach-Szopienicach – dziedzictwo architektury przemysłowej autorstwa Emila i Georga Zillmonnów
Katarzyna Pietrzak – Zabytkowe dźwigi w Poznaniu – problematyka konserwatorska i ochrona dziedzictwa technicznego o współczesne wymogi bezpieczeństwa

Archaeologica Hereditas 16
Konserwacja zapobiegawcza środowiska 8.
Dziedzictwo „nasze” czy „obce”?
Red. K. Zdeb, K. Rabiega, R. Solecki

Spis treści
Wprowadzenie
Zbigniew Kobyliński – To (nie) jest moje dziedzictwo: dziedzictwo kulturowe jako źródło akceptacji odmienności czy źródło wrogości międzygrupowej?
Aleksandra Chabiera – Niechciane dziedzictwo – pożądany rozwój. Przezwyciężanie paradoksów
Ewa Raczyńska-Mąkowska – Fordon – Jedno Miasto Trzy Kultury – aktywność społeczności lokalnej w procesie rewitalizacji miasteczka
Katarzyna Warmińska-Mazurek – Przykład Zespołu Cerkiewnego w Radrużu i problem zagospodarowania dawnych cerkwi grekokatolickich istniejących na terenie powiatu lubaczowskiego
Eleonora Bergman – Henryk Stifelman i synagogi w stylu dworkowym
Natalia Koziorowicz – Przywracanie pamięci o żydowskim dziedzictwie wybranych miast Mazowsza – próba analizy historycznej świadomości mieszkańców
Katarzyny Zdeb i Jacka Adamca – Nowe technologie w ochronie nienaruszalności cmentarzy żydowskich
Anna Sulimowicz-Keruth – Krymskokaraimskie zbiory literatury ludowej w Polsce
Paweł Wróblewski – Zabory Braci Polskich między Nidą a Nidzicą – (ni)czyje dziedzictwo?”
Bartosz Kiełbasa – Dziedzictwo protestanckie i jego ochrona we wschodniej Wielkopolsce na przykładzie gminy Dobra (powiat turecki)
Konrad Szostek – Stan zachowania i problematyka ochrony podwarszawskich cmentarzy ewangelickich
Magdalena Żurek – Dziedzictwo nasze czy obce? PRL wobec dziedzictwa narodowego dawnych Prus Wschodnich
Rafał Solecki – Zanikłe siedliska poniemieckie na obszarze Warmii i Mazur. Przykład kolonii Wilki (Wölken), gm. Dobre Miasto
Wiesław Sieradzan – Zamek malborski w XX w. (do 1960 r.) w niemieckiej i polskiej narracji historycznej. Dziedzictwo nasze czy obce?
Łukasz Maurycy Stanaszek – Wielokulturowość nadwiślańskiego Urzecza
Judyta Bąk i Małgorzata Labuda-Lis – „Co z tymi familokami?” Przypadek osiedla robotniczego Hugona w Radzionkowie
Katarzyna Zeman-Wiśniewska – Filia Domu Sierot Janusza Korczaka „Różyczka” – zachowanie pamięci i formy upamiętnienia
Katarzyna Zdeb – Zanik podworskiego osadnictwa – zubażanie krajobrazu kulturowego
Kamil Rabiega – Cmentarze niekatolickie powiatu tureckiego – stan zachowania i problem ochrony „obcego” dziedzictwa
Agnieszka Wojtkowska – Trudne dziedzictwo niemieckich obozów śmierci na przykładzie hitlerowskiego obozu zagłady Żydów w Bełżcu
Andrzej Drozd – Zabytki kultury Tatarów z Ostroga i Juwkowców na Wołyniu
Zbigniew Kobyliński i Łukasz Szczepankowski – Obraz Słowian w podręcznikach szkolnych używanych na terenie Polski w pierwszej połowie XX wieku jako przykład podtrzymywania i kreowania świadomości etnicznej na podstawie argumentów archeologicznych i historycznych

Archaeologica Hereditas 17
Studies in archaeologica ceramology
edited by Zbigniew Kobyliński

Contents
Zbigniew Kobyliński – What the historical broken vessels want to tell us?

Jerzy Trzciński, Małgorzata Zaremba and Fabian Welc – The technology of faience bowl manufacturing in the Ptolemaic Athribian workshops in the light of microstructural studies

Fabian Welc, Katarzyna Zeman-Wiśniewska, Małgorzata Zaremba and Jerzy Trzciński – Possible foreign origin of art decoration on Ptolemaic hemispherical faience bowls from Athribis (Nile Delta)

Louis D. Nebelsick – Celtic kykeon? New ceramological evidence for the appropriation of Mediterranean sympotic and libation practices in the 6th century BCE Heuneburg

Urszula Kobylińska, Zbigniew Kobyliński and Paulina Potocka – Graphite-tempered and graphite-coated pottery from the early Celtic settlement at Altdorf near Landshut in Lower Bavaria: imported goods or local production?

Fernando Agua, María-Ángeles Villegas, Urszula Kobylińska, Zbigniew Kobyliński and Manuel García-Heras – Archaeometric study of Medieval Tornow-type pottery from archaeological sites in Western Poland and Eastern Germany

Urszula Kobylińska, Zbigniew Kobyliński, Bogusław Bagiński and Maciej Bojanowski – Early Medieval pottery of the Menkendorf-Szczecin type in the light of the laboratory ceramological research

Katarzyna Zdeb – Application of GC-MS and GC-C-IRMS methods for the interpretation of biomarkers in ceramic vessels

Interdyscyplinarne badania wielofazowych osiedli obronnych z Pojezierza Iławskiego i Garbu Lubawskiego

Boreczno i Bałoszyce. Archeologia dworów wczesnonowożytnych w Górnych Prusach

Magdalena Żurek

2020

Wprowadzenie

Rozdział 1. Zarys historii osadnictwa na terenie Pomezanii/Górnych Prus w późnym średniowieczu i okresie wczesnonowożytnym

Rozdział 2. Boreczno, stan. 4, gm. Zalewo

Rozdział 3. Bałoszyce, gm. Susz

Zakończenie

Spis ilustracji

Indeksy

ARCHAEOLOGICA HEREDITAS

Polska archeologiczna myśl konserwatorska.
Przemiany na przestrzeni XX wieku
red. Jacek Wysocki

Spis treści

Wstęp
Stan badań
Cel i zakres pracy
Zagadnienia ogólne

Rozdział 1. „Prahistoria konserwatorstwa” – kształtowanie się doktryny
do czasu odzyskania przez Polskę niepodległości

Rozdział 2. Państwowe Grono Konserwatorów Zabytków Przedhistorycznych
(1918–1928)
Prawne podstawy działalności konserwatorskiej
Literatura przedmiotu
Praktyka konserwatorska

Rozdział 3. Delegaci Państwowego Muzeum Archeologicznego (1928–1951)
Prawne podstawy działalności konserwatorskiej
Literatura przedmiotu
Praktyka konserwatorska

Rozdział 4. Inspektorzy Ministerstwa Kultury i Sztuki (1951–1962)
Administracyjne podstawy działalności konserwatorskiej
Literatura przedmiotu
Praktyka konserwatorska

Rozdział 5. Konserwatorzy do spraw zabytków archeologicznych
w instytucjach upowszechniania kultury (1962–1990)
Prawne podstawy działalności konserwatorskiej
Literatura przedmiotu
Praktyka konserwatorska

Rozdział 6. Konserwatorzy zabytków archeologicznych
jako urzędnicy państwowi (1990–2003)
Prawne podstawy działalności konserwatorskiej
Literatura przedmiotu
Działalność konserwatorów zabytków archeologicznych w Państwowej Służbie
Ochrony Zabytków
Konserwatorzy zabytków archeologicznych jako administracja zespolona
(1996–1999)
Koordynatorzy i inspektorzy do spraw zabytków archeologicznych po reformie
administracyjnej państwa (1999–2003)

Rozdział 7. Inspektorzy do spraw zabytków archeologicznych w Wojewódzkich
Urzędach Ochrony Zabytków (po roku 2003)
Prawne podstawy działalności konserwatorskiej
Literatura przedmiotu
Praktyka konserwatorska

Rozdział 8. Podsumowanie
Rozwój teorii i praktyki konserwatorskiej w Polsce w XX wieku
Współczesna teoria ochrony zabytków archeologicznych
Posłowie

Wykaz cytowanej literatury
Summary
List of illustrations

Konserwacja zapobiegawcza środowiska 9.
Dziedzictwo kultur tradycyjnych (2022)

red. Joanny Wawrzeniuk i Katarzyny Zdeb

Katarzyna Zdeb i Joanna Wawrzeniuk – Dziedzictwo kultur tradycyjnych – problemy ochrony i zarządzania

Katarzyna Zeman-Wiśniewska – Figurki antropomorficzne w badaniach archeologicznych i etnograficznych: przykłady wykorzystania materiału porównawczego

Monika Lis – Amputacja jako element rytuału wśród plemion Ameryki Północnej i Wysp Pacyfiku

Radosław Andrzej Gawroński – Styl jazdy konnej współczesnych Mongołów – czy przypomina metody stosowane przez ich średniowiecznych przodków?

Katarzyna Podyma i Lucjan Buchalik – Kultura Kurumbów na cywilizacyjnym rozdrożu. Czy ma szanse na przetrwanie?

Rafał Fudala – Konfliktowy charakter dziedzictwa kulturowego Łemków

Weronika Bałdyga – Kurpiowszczyzna: o historii, lingwistyce i kulturze grupy
etnograficznej nazwanej od obuwia

Magdalena Żurek – Drewniane dwory szlacheckie – etnografia czy historia sztuki?

Joanna Wawrzeniuk – Ręcznik jako rekwizyt w obrzędowości pogrzebowej

Michał Kowalik – Pająki ludowe – rękodzieło warte wpisania na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO

Weronika Kobylińska – Narodowa polityka kulturalna i stołeczni krytycy wobec ludowej sztuki regionalnej w czasach PRL. O wystawie Kultura artystyczna wsi mazowieckiej (1962)

Maja Żyłajtys-Wrońska – Nuty jako materialne dziedzictwo kulturowe. Problemy
analizy popularnej muzyki polskiej przełomu XIX i XX wieku

Katarzyna Zdeb – Prezentacja dziedzictwa etnograficznego w grach wideo

Weronika Kobylińska i Zbigniew Kobyliński – Współczesne tworzenie, transformacja i usuwanie nośników pamięci społecznej: pomniki, symulakry i inscenizacje