Opracowanie pod redakcją ks. prof. dr hab. Wojciecha Zawadzkiego
„Ukazało się już wiele opracowań naukowych prezentujących rolę i pozycję kobiet w nowożytnej Polsce. Nadal słabo rozpoznana jest ta problematyka w odniesieniu do Prus Królewskich. Teren ten miał swą specyfikę polityczną, wyznaniową, ekonomiczną, społeczną i etniczną. Wiele procesów dziejowych przebiegało na ziemiach pruskich inaczej niż w Koronie, na Litwie i Kresach. Jak bardzo wspomniane odmienności dotykały życia codziennego zamieszkujących te ziemie niewiast? Problematyka ta była przedmiotem zainteresowania konferencji naukowej zorganizowanej przez Diecezję Elbląską oraz Instytut Nauk Historycznych, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie 12 grudnia 2019 r. w Elblągu. Wygłoszone referaty prezentowane są w niniejszej publikacji”.
Spis treści
- Roman Czaja, Pozycja kobiet w rodzinach patrycjuszowskich w wielkich miastach pruskich w średniowieczu
- Piotr Oliński, Kobiety z Prus Królewskich jako benefaktorki klasztorów w II połowie XV i w początkach XVI w.
- Jacek Wijaczka, „Czarownice” w dobrach miejskich Gdańska w czasach wczesnonowożytnych
- Edmund Kizik, Kobiety w aktach gdańskiego Urzędu Burgrabiego pierwszej połowy XVII w.
- Jaśmina Korczak-Siedlecka, Kobiety jako sprawczynie i ofiary przemocy we wsiach Prus Królewskich w XVI-XVII w.
- Sławomir Kościelak, Kobiety w krzywym zwierciadle pomorsko-gdańskich ksiąg konsystorskich z XVIII w.
- Waldemar Graczyk, Zabiegi biskupa Stanisława Łubieńskiego około sprowadzenia do diecezji płockiej w latach 20. XVII w. sióstr katarzynek Irena Makarczyk, Kobiety na starostwach w Prusach Królewskich (1454-1772)Andrzej Groth, Gospodarcza aktywność kobiet w wielkich miastach Prus KrólewskichPiotr Birecki, Kobieta w sztuce nowożytnej Prus Królewskich. Szkic do portretu
- Andrzej Woziński, Dwa oblicza kobiety z astrologią w tle w późnośredniowiecznym obrazie Oblężenie Malborka z Dworu Artusa w Gdańsku
- Andrzej Kopiczko, Kościelne fundacje kobiet na Warmii w świetle protokołów powizytacyjnych z XVIII w.
- Wiesław Nowosad, Małgorzata Grupa, Ubiory kobiece z terenu Prus Królewskich z XVI-XVIII w. – źródła pisane i archeologiczne
- Jolanta M. Marszalska, Księżne Sanguszkowe w środowisku kulturowym i społecznym Gdańska w drugiej połowie XVIII w.
- Barbara Krysztopa-Czupryńska, Obraz szlachcianek z Prus Królewskich w świetle siedemnastowiecznych testamentów sporządzonych przez kobiety
- Wojciech Zawadzki, Luteranki malborskie w drugiej połowie XVII w. w świetle mów pogrzebowych
- Joanna Szkolnicka, Obraz patrycjuszki w elbląskich siedemnasto- i osiemnastowiecznych kazaniach pogrzebowych
- Radosław Kubus, „Ku przestrodze”. Kary zasądzane wobec kobiet w pierwszej połowie XIX w. w świetle gdańskiego czasopisma urzędowego
Artykuł dr. Bartłomieja Dźwigały został opublikowany w czasopiśmie Journal of Ecclesiastical History, jednym z najbardziej prestiżowych periodyków naukowych na świecie w obszarze nauk historycznych.
Praca pt. “Constantine, Helena and Heraclius in the Latin Kingdom of Jerusalem” jest plonem badań nad łacińską literaturą średniowieczną związaną z ruchem krucjatowym prowadzonych w katedrze historii średniowiecznej pod kierunkiem ks. prof. dr. hab. Waldemara Graczyka.
Link do aktykułu:
Kontakty między prymasem Stefanem Wyszyńskim a Górnym Śląskiem nie były zbyt intensywne, ale miały swój charakterystyczny rys. W niniejszej publikacji autorzy skupili się na przedstawieniu relacji, jakie łączyły diecezję katowicką z abp./kard. Stefanem Wyszyńskim w okresie jego prymasostwa w latach 1949–1981. Obejmują one szereg różnorodnych płaszczyzn, na które składają się: wizyty prymasa na terenie diecezji (głównie w Piekarach Śląskich) oraz wygłoszone w tym czasie kazania, kontakty osobiste lub listowne między prymasem a biskupami śląskimi, kapłanami diecezji i mieszkańcami Górnego Śląska, wszelkie odniesienia do kwestii górnośląskich w wypowiedziach, zapiskach czy pismach prymasa oraz zachowane relacje i komentarze na temat stosunku duchowieństwa i wiernych diecezji do jego osoby (np. po aresztowaniu czy po śmierci prymasa). Kwestie te omówiono w pierwszej części publikacji, po której zamieszczono obszerny aneks z dokumentami. Zamieszczono w nim wszystkie listy i przemówienia skierowane do „wiernego ludu śląskiej ziemi”, a także ważniejszą korespondencję, której adresatami byli biskupi katowiccy. Z drugiej strony w aneksie znalazły również miejsce m.in. wybrane listy biskupów śląskich do abp./kard. Wyszyńskiego czy też sprawozdania sporządzone przez Urząd/Służbę Bezpieczeństwa.
Adam Dziurok, Jerzy Myszor, Prymas Stefan Wyszyński a Górny Śląsk – kontakty, wizyty, wystąpienia, Instytut Pamięci Narodowej, Fundacja Centrum Badań nad Historią Kościoła im. ks. prof. Wincentego Myszora, Katowice-Warszawa 2020, 248 s., ISBN: 978-83-8098-917-7 (IPN)